Blogarchief

zondag 31 augustus 2008

Genieten van rust en ruimte en prachtige natuur- en cultuurhistorie, wandelen door landgoed Velhorst 20 km.







Regelmatig graas ik het Internet af, tuk op ideeën voor het uitzetten van een nieuwe GPS wandeling. Zo kwam ik terecht op de website van Natuurmonumenten waar ik de route beschrijving vond van een gemarkeerde wandeltocht door het landgoed Velhorst en aangrenzende natuurgebieden klik hier in de buurt van Lochem. De aangegeven afstand van 23 km klopte echter niet. De wandeling is in werkelijkheid niet meer dan 18 km lang. Eigenlijk voor een lange zonnige zomerdag een beetje te kort. Ik heb daarom de route nog wat verlengd met een stukje wandelen langs het schilderachtige riviertje De Berkel. De totale lengte van de GPS wandeling kwam daarmee uit op 20 km. Ik heb deze wandeltocht op zaterdag 30 augustus 2008 gelopen. De zomer van 2008 staat niet zo goed aangeschreven door de vele regenbuien die er zijn gevallen. Op deze wandeldag was het echter schitterend zonnig weer! De wandeling start vanaf een klein parkeerterrein van Natuurmonumenten op Velhorst in de gemeente Lochem. Dat is een zijweg van de Lage Weg te Lochem. Bij het parkeerterrein is een informatiebord geplaatst waar de wandelroute op een kaartje is in getekend. De route is heel goed aangegeven en ook zonder GPS apparaat te volgen. Het eerste stuk van de wandeling langs de Berkel volgt de korte route met de blauwe pijl. Daarna moet de lange route die wordt aangegeven door de witte pijlen worden gevolgd.

Op het eerste stukje van de route, voordat het riviertje De Berkel wordt bereikt, loop je langs enkele boerderijen en de naast gelegen klassieke hooibergen. Deze hooibergen zien er nog precies het zelfde uit zoals je deze in vroegere tijden overal in het boerenland tegen kwam. Tegenwoordig dienen de overkappingen van de vroegere, bij woonboerderijen gelegen hooibergen, veelal als plaats om de auto te stallen of de was te drogen te hangen. In de hooibergen die je op de wandeling tegen komt vind je echter nog ouderwets hooi. Toevallig raakte ik tijdens het wandelen met iemand in gesprek die de secretaris/penningmeester is van de Stichting Kennisbehoud Hooibergen Nederland klik hier. Deze stichting zet zich in voor behoud - en bouwen van nieuwe hooibergen. Een loffelijk streven want de hooiberg is een prachtig landschappelijk cultuurhistorisch monument en een sieraad bij elke klassiek gevormde boerderij. De hooibergen zijn vooral hier in dit oude cultuurlandschap langs de Berkel volledig op hun plaats en leveren mooie fotogenieke plaatjes op, zo zag ik later thuis op de PC. Na de hooibergen gaat de wandeling verder langs de rand van een bos, langs weilanden, akkers en de overblijfselen van een stukje oude rivierbedding van de Berkel. Een prachtig landschap om doorheen te wandelen! Door de variatie van het gebied komen er veel reeën voor.

Dan kom je uit bij het riviertje De Berkel. De wandeling gaat verder over een graspad langs de oever. Langs de rivier de Berkel liggen oude kampen; dit zijn akkers die door eeuwenlange bemesting met plaggen en mest een bolle vorm hebben gekregen. Eind 19e eeuw, was de Berkel een levendig riviertje dat een belangrijke rol speelde in het alledaagse leven in de aanliggende plaatsen. De Berkel werd bevaren met berkelzompen, kleine vrachtschepen met een geringe diepgang. De Berkel trad vroeger in natte perioden regelmatig buiten zijn oevers waardoor de omliggende landerijen onder water kwamen te staan. In 1970 is de rivier gekanaliseerd en daardoor getemd. Dat is ten koste gegaan van de omliggende natuur. De inzichten in waterbeheer zijn weer gewijzigd. De rivier De Berkel wordt opnieuw ingericht waarbij de vroegere slingerende loop zo veel mogelijk in ere hersteld zal worden. Het is heerlijk lopen hier over het graspad langs het riviertje. Twee zwanen kwamen met ruisende vleugelslagen laag over het water voorbij vliegen. Het is hier zo stil in de omgeving, dat je de zwanen nog steeds hoorde vliegen terwijl ze toch al bijna uit het zicht verdwenen waren. Na circa 1,5 km verlaat de route het graspad langs De Berkel en gaat de wandeling langs een aantal oude boerderijen en het landhuis de bossen van het landgoed Velhorst in.

Het gebied Velhorst is vermoedelijk al sinds de twaalfde eeuw in adellijke handen, maar wordt pas sinds begin zestiende eeuw onder de huidige naam beschreven. De laatste eigenaar van het landgoed, jonkheer Jacob Constantijn Martens van Sevenhoven, liet de Velhorst bij zijn overlijden in 1972 na aan Vereniging Natuurmonumenten. Sindsdien is het 325 hectare grote gebied grotendeels opengesteld voor wandelaars. De wandeling gaat nu over het zogeheten Witte Pad verder. Het Witte Pad is één van de overgebleven rechte lanen rond het landhuis. Het is een eikenlaan van 600 meter lang, volledig beplant met witte, paarse en rode rododendrons en gele azalea’s die eind april al een zoete geur verspreiden. Bijzonder is de kalmia, die je rechts kunt zien, een paar meter na het witte hek. Een exotische plant die normaal gesproken twee meter hoog kan worden, maar hier een hoogte van drie meter heeft bereikt. De bloemen zijn kleiner dan die van de rododendron. Ongeveer een kilometer na het Witte Pad kom je door het Kienveen waarvan de bodem, anders dan de naam doet vermoeden, bestaat uit zand en leem. Er groeien zeldzame planten zoals het melkviooltje en de dwergzegge. Er zitten veel kikkers die in mei en juni luid kwaken van zich laten horen. Het is een kwetsbaar en vochtig gebied. Het natuurterrein is alleen toegankelijk via het wandelpad. Een gedeelte van het pad is door het natte gebied verhoogd aangelegd en verloopt over houten vlonders.

De wandeling gaat verder door het Grote Veld. Badschuim kan wel eens lekker naar dennengeur ruiken, maar dat blijft surrogaat. In de naaldbossen van het grote Veld ruik je de werkelijke echte lucht van de dennen. Het is hier allemaal onvervalst puur natuur! Met het warme zomerweer op deze wandeldag is het een feest om hier lekker in korte broek doorheen te wandelen. Zoals tegenwoordig overal in de vroegere productiebossen in Nederland het geval is, worden ook hier in het Grote Veld open plekken gemaakt in het bos. Inheemse boomsoorten krijgen hierdoor hun kans om uit te lopen, waardoor het bos gevarieerder wordt. De route gaat in het Grote Veld ook over enkele kleine heidevelden. Jammer genoeg was de heide hier niet zo mooi paars gekleurd. Het kan zijn dat heide gedeeltelijk al was uitgebloeid. Hier komen levendbarende hagedissen voor. Die heten zo, omdat ze in tegenstelling tot andere soorten hagedissen de eieren in hun lichaam laten uitkomen en de jongen levend baren. Reptielen zijn koudbloedig en houden hun lichaam op temperatuur door de warmte van de zon. Zodra de eerste zonnestralen verschijnen zoeken de hagedissen open plekken op in het Grote Veld. De kans om ze werkelijk te zien is echter klein, want de circa tien centimeter lange, bruingrijze diertjes zijn meestal sneller dan het oog. Ik heb ze dan ook tijdens het wandelen niet kunnen ontdekken.

De route gaat verder door het landgoed 't Enzerinck. ’t Enzerinck is in de Achterhoek het beste voorbeeld van een landgoed dat is aangelegd in de Engelse landschapstijl. Het bestaat uit parkbos met eiken, beuken, kastanjes en esdoorns, afgewisseld door landbouwgronden. Het bos in het landgoed heeft een rijke onderbegroeiing met planten als lelietje-van-dalen, dalkruid en boshyacint. Het oorspronkelijke landhuis werd later als koetshuis in gebruik genomen. Vervolgens werd in 1836 een nieuw landhuis gebouwd, dat drie keer zo groot is als het oude. Beide huizen zijn particulier eigendom. Dan loop je weer een tijdlang door dichte bossen tot dat het volgende landgoed zich aan diend. Dat maakt deze wandeltoch zo bijzonder. De afwisseling in de verschillende landschappen die je tijdens het wandelen tegen komt. Landgoed ’t Waliën bestaat, in tegenstelling tot de Velhorst, bijna geheel uit voormalig productiebossen, bestaande uit naaldbomen. De oude beukenlanen in het westen van het landgoed vormen hierop een uitzondering.Voordat het gebied met naaldbomen werd beplant, bestond het vrijwel geheel uit heide en was er uitzicht tot aan Vorden. Totdat in Engeland halverwege de negentiende eeuw de industrialisatie op gang kwam en naaldbomen, die als stuthout in de mijnen werden gebruikt, een goede bron van inkomsten vormden. Je kunt wel merken dat de zomer al weer ten einde is. Later op de middag was dat door de laagstaande zon al goed te merken. De schaduwen in de bossen zijn, naast de helle banen zonlicht, bijna diepzwart. Geen geschikt licht waarbij je nog mooie foto's kunt maken. Maar nog steeds is het ook later op de middag heerlijk om op een bank in de bossen in de zon te zitten en van de rust te genieten. Ik ben op deze mooie zaterdag onderweg maar heel weinig andere wandelaars tegengekomen. Het laatste stuk van de route loopt een tijdlang parallel met de ANWB wandelroute De Berkelvallei. Ik had dit stukje tijdens een andere GPS wandeling al eens eerder gelopen klik hier. Dan verlaat de wandeling de ANWB route en gaat door de bossen weer terug naar het uitgangspunt waar de auto geparkeerd staat. Een heerlijke afwisselende wandeltocht waarvan ik deze dag volop heb genoten!
Naar de webpagina van de GPS wandeling klik hier

Meer wandelingen op de website http://www.jvanderperk.nl/

zondag 17 augustus 2008

Wandelen door de 's-Gravenlandse Buitenplaatsen, ook bekend als de Gooise Lusthoven 17 km.








In de eerste helft van de zeventiende eeuw kregen vooraanstaande Amsterdammers toestemming ‘de woeste grond’ bij Hilversum te ontginnen. Ze vestigden er aanvankelijk alleen boerderijen. Het leven beviel de Amsterdammers in ‘s-Graveland zo goed dat velen zich er permanent vestigden. Ze bouwden monumentale villa’s en legden parkbossen en klassieke tuinen aan, met schitterende doorkijkjes. Natuurmonumenten heeft een groot deel van deze Buitenplaatsen in eigendom. De meeste landgoederen zijn voor wandelaars toegankelijk. Dit mooie wandelgebied van de 's-Gravenlandse Buitenplaatsen is ook bekend als de Gooise Lusthoven. Ik had hier vroeger, met het Station Bussum Zuid als uitgangspunt, al eens eerder gewandeld klik hier. De GPS wandeling die ik op zaterdag 16 augustus 2008 heb gelopen begint bij het Bezoekerscentrum 's-Graveland van Natuurmonumenten op Noordeinde 54b, 's-Graveland. Het is een eigen GPS variant op de bekende door Natuurmonumenten uitgezette wandelroute de 's-Gravelandse Buitenplaatsen. De GPS wandeling heeft een lengte van 17 km.

Het eerste stuk van de wandelroute gat door het Landgoed Boekesteyn. Je wandelt over statige beukenlanen en langs akkers en weilanden. Op de weilanden grazen koeien en schapen. Tussen het graan en rogge op de akkers groeien kruiden als klaproos en korenbloem. De tijd heeft hier stil gestaan. Een heerlijk streek om op je gemak door heen te kuieren en te genieten van al het moois om je heen. De ontwikkeling van het gebied hangt nauw samen met de geschiedenis van Amsterdam. De eigenaren van de buitenplaatsen mochten zand afgraven dat in trekschuiten door de vaarten naar Amsterdam ging om de slappe veenbodem van de hoofdstad te verstevigen. Door de afgraving liggen de landbouwgronden nu zichtbaar enkele meters lager dan de bossen. Het bosbeheer is gericht op natuurlijke ontwikkeling. Omgevallen bomen worden niet afgevoerd, maar blijven liggen. Dood hout brengt immers leven, doordat het schimmels, insecten en andere kleine dieren aantrekt. Ook biedt het een scala van schuil- en nestelplaatsen. In de bossen staan op plaatsen met mooie uitzichten over de vijvers een ruime hoeveelheid riante zitbanken. Je zou verwachten dat het op een mooie zomersedag in het weekend, vlak bij een grote stad als Hilversum, druk zou zijn in dit mooie wandelgebied. Dat blijkt reuze mee te vallen. Vooral in de ochtend ben ik maar weinig andere wandelaars tegen gekomen. De weinige wandelaars van die ochtend kwam ik wel later op de dag weer een aantal malen tegen. Blijkbaar liepen zij een vergelijkbare route aan die van mij.

In het bos vind je zeer oude bomen, de stammen zwaar overwoekerd door zwammen, die bijna op instorten staan. De 's-Gravelandse Buitenplaatsen zijn dan ook bijna vier eeuwen oud en dat kun je goed zien. Natuurmonumenten heeft een omvangrijk herstelplan opgesteld om de landgoederen voor de toekomst veilig te stellen. Over een periode van tien jaar wordt er circa 6 miljoen euro aan het opknappen van de 's-Gravelandse Buitenplaatsen geïnvesteerd. Op het eerste stuk van de wandeling worden de gele routepijltjes van Natuurmonumenten gevolgd. In de Buitenplaats Schaap en Burgh wordt de route van Natuurmonumenten verlaten en volgt een rondtocht langs alle vijvers en weilanden in deze Buitenplaats. Het is hier geweldig mooi. In de weilanden liggen eilanden van groepjes bomen. Dit was in vroegere eeuwen een tijd lang in de mode bij het inrichten van landgoederen. Ik kan mij daar volledig in vinden. Ook nu in deze tijd is het nog steeds een heel romantisch en schilderachtig landschap om doorheen te wandelen. De weilanden zijn afgezet met ouderwetse degelijke smeedijzeren hekken. De vijvers zijn onderling verbonden door singels. De paden zijn via vele loopbruggen, die er allemaal weer anders uit zien, met elkaar verbonden. Je raakt hier niet uitgekeken op de vele variëteiten die het landschap biedt.

De buitenplaats Schaep en Burgh wordt verlaten. Nu loop je via de buitenplaats Bartam het Spanderswoud in. De reusachtige beuken maken plaats voor bescheiden dennen, eiken en berken. Op dit gedeelte van de route volgt de wandeling weer de gele pijltjes van Natuurmonumenten. Op een gegeven moment zag ik in het Spanderswoud een ree tussen de bomen lopen. Schuw was het dier niet. Ik kreeg ruimschoots de gelegenheid om de ree op de video te zetten. Op een hoog gelegen bank met een uitzicht over een bosvijver heb ik een rustperiode ingelast en een broodje gegeten. Twee mannen op een tandem hielden halt. Ze overlegden luidkeels hoe hun fietsroute verder moest verlopen. Hun routebeschrijving gaf aan dat ze voor de bank waar ik op zat rechtsaf moesten, zo hoorde ik van afstand. Groot was mijn verbazing dat ze toch rechtdoor wilden rijden. Vanaf de bank riep ik hun toe dat ze naar mijn bescheiden mening toch eigenlijk rechtsaf moesten. Uiteindelijk volgden ze mijn advies op. Zij behoorden tot een groep tandem rijders die ik later op de dag nog een aantal malen zou tegen komen. Erg bedreven in het fietsen waren ze niet, of ze hadden allemaal een borrel op, want ik werd op een gegeven moment, van achter op, door een stelletje dwazen bijna omver gereden. Ook in de bossen ben je je leven niet zeker!

Vlak voor de Oude Meentweg worden de gele pijltjes van de wandelroute van Natuurmonumenten weer verlaten en gaat het verder via de uitgezette GPS route. Het gaat nu de richting op van het Corversbos. Ondanks dat de buitenwijken van Hilversum vlakbij zijn is het hier nog steeds landelijk mooi en relatief rustig! Je komt voorbij een oude in originele staat verkerende wit bepleisterde boerderij. Zelfs de hooiberg was aanwezig, al hoewel er geen hooi in lag. De wandeling gaat via een fietspad verder waarna je op een gegeven moment rechtsaf een weiland in moet. Via een smal voetpad door het weiland gaat de wandeling de richting op van de buitenplaats Gooilust. Via de witte afsluitbomen betreed je de buitenplaats. De wandelroute loopt een stukje door een rododrendonvallei. Daarna kom je uit bij twee weilanden. Hier hield de laatste bewoner van Gooilust, de vermaarde dieren- en bomenverzamelaar Frans Blaauw, vanaf 1900 zijn hoefdieren. Links is een geschikte rust- en picknickplaats in de vorm van een prieeltje. Mijn broodjes waren ondertussen op dus ik liep door. Hierna linksaf langs de ingang naar de siertuin. De siertuin is open van 1 maart tot en met 1 december op dinsdag- en zaterdagmiddag van 13:00 tot 16:00 uur. Ik trof het dat ik juist tijdens de openingstijden van de siertuin hier langs liep. Het is echt de moeite waard om een bezoek aan de siertuin te brengen. Je vind er de meest mooie bloeiende planten en bomen. Bovendien kun je er heerlijk uitrusten op een van de vele gemakkelijke banken in de schaduw of de zon. Net waar je op dat moment behoefte aan hebt.

Na de siertuin gaat de route via de hoofdlaan om de villa Gooilust heen. Achter het huis vindt u de op een na dikste eik van de provincie en de curieuze ‘aha’. Om de wilde dieren in de wei te houden, zonder een hek te gebruiken, werd een soort gracht aangelegd. Van dichtbij ontdek je dit pas, dit heet dan ook Aha! Ik vond het heel leuk om eens in levende lijve Aha's te kunnen aanschouwen. Op 22 mei 2008 had een journalist via een bericht in het gastenboek van mijn website de vraag gesteld of dat ik wellicht deze Aha's gezien had tijdens een wandeltocht door het landgoed Enghuizen in de Achterhoek. Toen kon ik hem niet helpen. Nu heb ik Aha's ontdekt in een andere streek van Nederland en heb hem inmiddels via een e-mail hiervan op de hoogte gebracht. De buitenplaats Gooilust wordt verlaten. Het gaat nu rechtsaf over een fietspad naar de buitenplaats Jagtlust. Hier gaat de wandeling verder over de door Natuurmonumenten uitgezette wandelroute 'Het rondje van Six'. Deze buitenplaats is met 9,5 ha een van de kleinere landgoederen in ’s-Graveland. Het werd door Natuurmonumenten in november 2006 aangekocht om van de Buitenplaatsen één ecologisch geheel te maken. In 1861 kocht Jan Pieter Six landgoed Jagtlust. Tot 1992 bleef het landgoed bezit van deze beroemde Amsterdamse koopmansfamilie. Ook de buitenplaatsen Land en Bosch, Hilverbeek en Gooilust behoorden korte of lange tijd tot het familiebezit. Onlangs zijn veel verhalen van die tijd opgetekend door de nu nog levende neven en nichten Six . Bij die gelegenheid werd dit wandelpad gedoopt tot het ‘rondje van Six’. Jan Pieter Six gaf het landgoed zijn huidige vorm, in de zgn. Engelse landschapstijl. Hij hield zich intensief bezig met de verrijking van het park met heesters en bomen, waaronder veel exoten. Zo vind je voor de villa twee bijzondere bomen: een tulpenboom en een moerascipres die rond 1845 zijn geplant. Naast het groen liet hij enkele tuingebouwtjes neerzetten, waaronder de duiventoren en de grot bij de villa. Na zijn dood erfde zijn zoon jhr. Willem Six de buitenplaats. In diens opdracht verbouwden de architecten Schill en Haverkamp het landhuis ingrijpend, tot wat het nu is. In de hele afgelopen eeuw is er weinig veranderd. Ook de kinderen en neven van Willem Six lieten het interieur van rond 1900 intact.

Na de buitenplaats Jagtlust wordt de drukke Leeuwenlaan overgestoken en wordt de buitenplaats Hilverbeek betreden. Je komt hier langs een landhuis met een bochtige slangenmuur. Langs dergelijke muren werden druiven, abrikozen en vijgen verbouwd. Dankzij de krommingen, als ware het een slang, ligt de gemiddelde temperatuur aan de zuidkant van de muur namelijk hoger dan normaal. Daarna gaat de wandeling om de boerderij Stofbergen heen. Dit is een oorspronkelijke zeventiende-eeuwse boerderij. Na de buitenplaats Hilverbeek gaat het linksaf over het fietspad de richting op van buitenplaats Boekesteyn. Terug naar het startpunt van de route. Het laatste stuk van de route loopt over een graspad langs een sloot. Het was hier in het weiland langs de rietkraag van de sloot in de avond zon behoorlijk warm en de muggen en steekvliegen waren zeer actief.Ik was dan ook wel blij dat ik weer terug was bij de auto en in de beschermde omgeving van mijn limousine, muggen- en steekvliegvrij, mij zelf weer confortabel naar huis kon vervoeren. Het is in de 's-Gravelandse Buitenplaatsen werkelijk fantastisch mooi wandelen. Ik kan iedereen van harte aanbeveling om ook eens hier een wandeling te gaan maken.


Naar de webpagina van de GPS wandeling klik hier

Meer wandelingen op de website http://www.jvanderperk.nl/

zondag 10 augustus 2008

Wandelen door de Loonse- en Drunense Duinen rondom Cromvoirt en Giersbergen over de Distelbergroute 21 km








De streek rond en in de Loonse- en Drunense Duinen is een heel mooi en gevarieerd wandelgebied in Noord-Brabant en ligt bovendien niet ver van Gorinchem vandaan. De uitgestrekte zandverstuivingen van de Loonse- en Drunense Duinen zijn zeer bekend. Minder bekend zijn de zeer vochtige vogel- en bloemrijke broekbossen in het natuurgebied de Brand en de mooie oude hoge loofbossen in landgoed Plantloon. Ik heb in deze streek al meerdere zeer afwisselende GPS wandelingen gelopen. Zoals: 'Omgeving noordzijde Loonse en Drunense Duinen 14 km' klik hier , 'Natuurgebied De Brand 17 km' klik hier , 'Giersbergen 15 km' klik hier . Ik had al een tijdje de wandeling de Distelbergroute met een lengte van 21 km op mijn wandelagenda staan. De wandelroute De Distelberg 21 km, die ik op zaterdag 9 augustus 2008 heb gelopen, gaat voor een gedeelte over en langs de oude dijkjes rond Cromvoirt. Deze dijkjes zijn door de slimme Brabanders na de St. Elizabethvloed van 1421 aangelegd om het water van de Maas en zijn zijtakken niet over de drempels van hun boerderijen te krijgen. Het andere gedeelte van de wandelroute gaat langs de weilanden en door de bossen van de Loonse- en Drunense Duinen. De wandelroute begint op een klein parkeerterrein, bij een bank, aan de Nieuwkuijkseweg in Cromvoirt, bij de brug over het afwateringskanaal Drongelen-'s-Hertogenbosch.

De wandeling gaat eerst een stukje over de kanaaldijk. De vaart is rond 1900 gegraven om de Bosschenaren in natte perioden van droge voeten te blijven voorzien en om het water van de Dommel af te leiden naar de Bergsche Maas. Die rol vervult ze nog steeds, zoals je kunt zien aan de talrijke sloten en watertjes die erop spuien. Maar daarnaast is het kanaal met z'n rijkbegroeide oevers één langgerekt natuurgebied. Het is een feest om erlangs te wandelen of te fietsen. De Distelbergroute is een van de wandelingen die in de Meierij van Den Bosch zijn uitgezet. Natuurlijk geef ik als geroutineerd GPS wandelaar mijn eigen 'draai' aan de route. In afwijking van de officiële route heb ik een afslag eerder de kanaaldijk verlaten. Het eerste stuk was prima begaanbaar. Daarna linksaf een dijkje op was minder confortabel maar wel ook heel mooi. Je loopt over een soort van wildpad door een houtwal. Na een tijdje kom je voorbij een wiel. Een ronde weelderig begroeide plas. Het resultaat van een vroegere dijkdoorbraak. De enige die ik op de hele wandeling ben tegengekomen. Dat pleit toch wel voor de waterbouwkundige kwaliteiten van de Brabanders van midden de jaren 1400. Op deze plek kreeg ik een SMS die mij bijna van blijdschap door de dichte begroeiing van de houtwal een gat in de lucht deed springen. Een lieve vriendin van de eetclub had een emotioneel zware operatie heel goed doorstaan en gaf mij daarvan heel verheugd bericht. Snel vanuit het dichte struweel van de houtwal via mijn mobieltje een e-mailtje van dit positieve nieuws gestuurd naar de andere leden van de eetclub. Techniek en natuur zijn tegenwoordig zeer nauw met elkaar verbonden, zo blijkt nu maar weer.

De door mij aangepaste route ging na het mooie wiel van de vroegere dijkdoorbraak verder langs de rand van een akker, begroeid met hoog opgeschoten maïsplanten. Ik probeerde in ieder geval langs de rand van de akker te lopen, maar werd door het ondoordringbare doornige stuikgewas van braamstruiken gedwongen om tussen een rij maïskolfstengels in de akker mijn weg verder te vervolgen. Het paste precies, maar het is toch eigenlijk niet de juiste route om argeloze GPS wandelaars na mij in deze wildernis te laten vastlopen. Ik heb daarom in de GPS track op de website weer de officiële route overgenomen. Even verder op kwam ik daar op uit. Na nog een telefoontje, om het goede nieuws over de geslaagde operatie van onze gemeenschappelijke lieve vriendin te melden aan een lid van de eetclub die niet per e-mail bereikbaar is, vervolgde ik opgewekt, langs de eeuwen geleden aangelegde dijkjes rond Cromvoirt, mijn weg. Het is hier heerlijk lopen. Echt weer helemaal op-en top het mooie Brabantse landschap, waar je iedere keer door de mooie afwisselende natuur wordt verrast. Ik had wat verder op weer een extra stukje aan de officiële Distelbergroute toegevoegd. Dit keer pakte dat wel goed uit, en kon ik deze vrije interpellatie handhaven. De route gaat voor een gedeelte door het plaatsje Cromvoirt. Dat blijkt heel mooi te zijn, langs de grote kerk, en het monumentale oude gemeentehuis. Dit voormalige mooi gerestaureerde gemeentehuis staat momenteel te koop, zoals een groot bord van makelaardij Smit&Van Tartwijk aangeeft.De aanwezige horeca in het dorp was op dit tijdstip van de dag rond twaalfuur nog gesloten. Dat gaf niet want ik had voor de inwendige mens alles paraat in mijn rugzak.

Na het dorp Cromvoirt gaat de route door de omliggende akkers en weilanden van het mooie Brabantseland verder. Een snel stromende beek wordt overgestoken. De beek voert al het overtollige water van natuurgebied De Brand af naar het kanaal Drongele-'s-Hertogenbosch. Daarna wordt de druk bereden weg van Nieuwkuijk naar Helvoirt overgestoken. De wandeling gaat verder, langs mooi gelegen en soms verwilderde weilanden en akkers, de richting op van het kleine oude boerengehucht Giersbergen. Ook nu weer kon ik het niet laten de officiële route te verlaten. Ik sloeg links af, over een zandweg langs prachtige verschraalde bloemrijke kruidenvelden. De zandweg stond, zoals op alle zandwegen op deze mooie zomerdag het geval was, vol met grote plassen water. Het had de laatste dagen heftig geregend, met grote zware plensbuien. Ik had hoge waterdichte wandelschoenen aan dus echt problemen gaf dit niet. Verder op gaat de door mij uitgezette aanvulling op de wandelroute rechtsaf, over een strook gras langs een greppel en een akker, verder. Het is hier werkelijk doodstil en schitterend om te lopen. Je moet echter geen korte broek dragen, zoals ik op deze mooie wandeldag. Geniepige half verscholen braamstruiken pleegden een ware aanslag op het tanige blanke vel van mijn goed getrainde wandelkuiten. Lichtelijk getekend met bloederige striemen overleefde ik deze kastijding door de weerbarstige gedoornde flora. Daarna via een andere zandweg, weer met diepe plassen, terug naar de officiële wandelroute van de Distelbergroute. Dit stukje 'eigen' route inclusief gras-met-verborgen-braamstruiken handhaaf ik wel in de GPS track op de website. Het is heel mooi om te lopen. Je bent echter gewaarschuwd!

De wandeling gaat nu vlak langs de uitgestrekte zandverstuivingen van de Loonse en Drunense Duinen door de naaldbossen verder naar Giersbergen. Hier kom je wel wat meer wandelaars tegen. Giersbergen is een geliefd uitgangspunt voor wandelaars. Dit is een streek waar eeuwenlange strijd werd gevoerd tegen het stuifzand. In vroegere tijden was dit een echte plaag, zoals we bij het zandkasteel, wat Giersbergen eigenlijk is, kunnen waarnemen. Deze nederzetting is niet meer dan een gehucht van een paar monumentale boerderijen en wat herbergen, zoals De Drie Linden. Van hieruit werden al eeuwen geleden de zandgronden ontgonnen en met bos beplant. Het oogt wel niet zo maar Giersbergen bestaat al minstens 750 jaar. Ze eren het verleden met een boerinneke-in-brons, zoals ze er begin jaren zestig nog bijliep, met een hoop rokken en getekend door het zware landleven. Ze dateert uit de tijd dat water nog uit de pomp kwam; want Giersbergen werd pas in 1965 op het waterleidingnet aangesloten. Giersbergen heeft dus gevochten tegen het zand. Eigen schuld, dikke bult. Deze 'Brabantse Sahara', waar in zeventienhonderdzoveel nog op wolven werd gejaagd (er stond een premie van 12 tot 15 gulden op), is ontstaan door ongeremd ingrijpen van de mens. Men kapte bos en plagde de heide dat het een lieve lust was. Het zand kwam los en de wind kreeg vrij spel. De duinen die zo werden gevormd, zijn op de wandeling te zien.

Op het terras van herberg De Drie Linden in Giersbergen is het goed toeven. Het grote terras wordt druk bezocht. Het tapbier is er heerlijk en koel. De bediening door de twee aardige jonge vrouwen is vlot en efficiënt. De bitterballen die ze op het terras serveren zijn ook heel lekker en smakelijk. Achteraf blijkt het frituurvet waarin ze zijn gebakken nog kilometers-lang-wandelen zwaar te kleven aan je tong en gehemelte. Aan alle fijne momenten zit ook altijd een schaduwzijde, zo blijkt maar weer! De wandeling gaat weer verder over een zandweg, langs de rand van het bos en afwisselend weilanden en akkers. De roggevelden zijn nog niet gemaaid en kleuren hel geel in de al lager staande zon. De donkere groenblauw gekleurde naaldbossen vormen een schitterende contrast met de fel oplichtende roggeakkers. Het Brabantse Land op zijn mooist! Helaas begon de lucht een beetje te betrekken. Er was voor later in de avond regen voorspelt. Dus niet meer wegdromen bij romantische geel gekleurde roggeakkers, maar stevig doorstappen is nu het devies. De wandeling gaat linksaf over de Giersbergse Baan verder. Dit is een zandweg omgeven door mooie grote statige beukenbomen. De zon kwam weer even te voorschijn en het bladerdak van de beukenbomen lichte goudgroen op. Wat is het hier toch mooi! Daarna rechtsaf een stukje over een verharde weg, waarna het weer linksaf een zandweg op gaat. Je komt nu langs een dicht naaldbos waarin een grote camping is gelegen. Naast het bos ligt een maïsakker. Een aantal kampeerders hadden permanent een klapstoel naast de zandweg staan, om in de ochtendzon van het uitzicht over het maïsveld te genieten. Nu is het niet ver meer naar de plaats waar de auto langs het kanaal geparkeerd staat. Na 21 km wandelen is het altijd weer heel lekker om de verhitte voeten in koele sandalen te kunnen steken. Tevreden over deze mooie wandeling in het Brabantse Land ging ik weer op mijn gemak rijdend in de auto terug naar Gorinchem. De kat stond al luid klagend bij de deur op mij te wachten. Hij miste zijn baasje, of was het wellicht toch de lege voerbak wat hem niet aanstond?

Naar de webpagina van de GPS wandeling klik hier

Meer wandelingen op de website http://www.jvanderperk.nl/

donderdag 7 augustus 2008

Wandelen door het prachtige beek- en esdorpenlandschap van de Drentsche Aa 21 km








Wat is het in het natuurgebied de Drentsche Aa mooi, en wat kan het er vochtig zijn! Hester en ik hebben op dinsdag 5 augustus door deze prachtige streek in Noord-Drenthe een GPS wandeling met een lengte van 21 km gelopen. De wandeling start vanaf het parkeerterrein bij de pannenkoekenboerderij Brinkzicht in Gasteren. Gasteren is een mooi karakteristiek esdorp. Een esdorp bestaat uit een brink met oude eiken en een paar bochtige wegen waarlangs, nogal willekeurig gerangschikt, de boerderijen geplaatst zijn. Echte actieve boerderijen vind je er niet veel meer. De meeste boerderijen zijn in de loop der jaren inwendig volledig verbouwd en in gebruik genomen als woonboerderijen. Maar van buiten zien de boerderijen er nog steeds prachtig authentiek uit. Hester had haar hoge waterdichte wandelschoenen aangetrokken. Een wijs besluit zo bleek even verder op. Ik was misleid door het mooie zomerse weer op deze dag en had mijn wandelsandalen aan. De eerste kilometer ging alles nog geweldig. Een prachtige zandweg om op te lopen. Mooie landschappen aan beide zijden van de weg. Er stonden wel een paar plassen op, maar langs de rand van de zandweg hield je de voeten, ook in open wandelsandalen gestoken, nog helemaal droog. Toen werd de zandweg verlaten en ging het verder over een graspad, door de velden langs de snelstromende overvolle beek. Hier ging het goed mis! Het had de laatste paar dagen in Drenthe stevig geregend. De velden rondom de beek stonden, onder het maaiveld van het kleurige gras-met-bloementapijt, misleidend blank. Wij sprongen bijna van graspol naar graspol om maar droog te blijven. Ik gaf het al snel op en probeerde daarna alleen maar om alles boven mijn knieën in iedergeval droog te houden. Terug keren had geen zin. Wij waren al te ver in het gebied doorgedrongen. Toch wel lekker, zo'n modderbad. Sommige mensen betalen veel geld om in een kuuroord een dergelijk modderbad te kunnen ondergaan. Hier is het allemaal gratis. Wij waren druk bezig met overleven en hadden even geen oog voor de werkelijk schitterende landschappen om ons heen. Onder normale omstandigheden zal het hier beter begaanbaar zijn. Het gaat om een uitgezette wandelroute van Staatsbosbeheer door het natuurgebiedje De Heest. Inmiddels heb ik in de GPS track, voor natte perioden, een alternatief stukje route over een droge zandweg opgenomen.

Het waterballet op de hoge graspollen leek eeuwig te duren, maar uiteindelijk heeft dit stukje wel heel vochtige natuur een lengte van ongeveer 600 meter. Daarna wordt het stukken beter en loop je verder langs een houtwal over een wat hoger gelegen weidepaadje. Wat verder op gaat het verder over een hoge begroeide oeverwal langs de beek. De beek heeft hier op deze plaats de naam Oudemolensche Diep. Hester was met haar hoge waterdichte wandelschoenen er uiteindelijk prima vanaf gekomen. Ze had maar een klein golfje water in een van haar schoenen naar binnen gekregen. Je kunt er prachtig wandelen langs de beek. Het stromende water wringt zich in alle bochten. Je wordt voortdurend verrast door de wisselende doorkijkjes achter elke volgende houtwal. Het landschap is hier gevormd door eeuwenlang agrarisch gebruik en tot op de dag van vandaag nauwelijks veranderd. De graslanden van het beekdal werden vanouds gemaaid om het hooi, om daarmee het vee in de winter te kunnen voeren. Waar het niet te nat was graasde ook vee. Uit de houtwallen langs de beek werd hout voor palen en gereedschap gehaald. Tegenwoordig zijn de meeste beekdalen van de Drentsche Aa natuurgebied. Het intieme kleinschalige beekdallandschap is zeer geliefd bij wandelaars en andere natuurgenieters. Wij gingen weer door een drassig gebied in het bos. Gelukkig waren er vlonders om over te lopen aangebracht. Wat verder op liepen wij weer hoog en droog over de steile oeverwal langs de beek. Bij een plek waar het water een flinke hap zand uit de oeverwal heeft genomen is een bank geplaatst. Wij hebben hier ons eerste broodje gegeten. Het was inmiddels al rond twaalfuur dus dat werd hoog tijd. De steile beekoever is hier door het stromende water gedeeltelijk weg geslagen omdat de beek op deze plek een scherpe bocht maakt. Via een smal paadje, de hoge steile oever af, kom je op de hooivelden vol met bloeiende bloemen naast de beek. Ook hier was het heel vochtig. Het water liep al weer mijn wandelsandalen binnen. Wel een hele mooie plek om op de foto en de video te zetten. Wij zagen voortdurend mooie donkergroenblauw gekleurde libellen langs de beek vliegen of in het zonnetje zitten. Ze vlogen te snel, of waren te ver weg, om goed op de foto te krijgen.

De route steekt via een smalle voetgangersbrug de beek over. De wandeling gaat over een fietspad aan de andere zijde van de beek verder. Je hebt voortdurend de meest mooie uitzichten over het beekdal. Aan de andere zijde van het fietspad zie je aan de andere zijde van een weiland een windmolen liggen. Wat verder op buigt het fietspad zich naar links van de beek af. Wij bleven op het fietspad lopen. Dat loopt prettiger, want de voetpaden er naast stonden vol met plassen. De route verlaat uiteindelijk het fietspad. Over een zandpad, door de bossen, gaat het nu rechtsaf de richting op van het dorpje Zeegse. Ik had thuis via Google earth de indruk gekregen dat in het bos een groot kampeerterrein was gelegen. Het bos bleek echter een prachtig bosrijk villapark te zijn met mooie luxe vakantiehuizen. Na het bos zie je aan je linkerhand wat verder op hotel Golden Tulip Drenthe liggen. Wij hadden echter ons eigen eten en drinken bij ons in de rugzak. Wij liepen door, over een combinatie van een stuk schrale heide en een druk belopen zandverstuiving, de richting op het Siepelveen. Dat is een mooie ven met diep zwart water aan de voet van een zandduin. Op een bank hebben wij ons tweede broodje gegeten. Het was warm in de zon. Gelukkig was er op de bank ook een plekje schaduw en daar pasten Hester en ik naast elkaar precies op.

Na het ven gaat de wandeling over het Pieterpad langs de hooilanden van de beek weer verder. Nu de andere richting op, weer terug naar het zuiden. De beek zie je nu aan je linkerzijde liggen. Het is hier ongelofelijk mooi. Een uniek oorspronkelijk beeklandschap wat je verder in Nederland niet zal tegen komen. Wij liepen lekker te genieten van het wandelen. Een man en vrouw vroegen aan mij of ik ze met hun eigen fototoestel op de foto wilde zetten. Wij raakten aan de praat. Het bleek dat zij vlakbij in Meppel woonden en voor het eerst dit wondermooie beeklandschap van de Drentsche Aa aanschouwden. Nu waren ze nog niet zo oud als Hester en ik dus het zij hun vergeven! Wat verder op fungeerde Hester als fotomodel, door elegant tegen een hek aan te leunen, met op de achtergrond de prachtige hooilanden van de beek. Het bleek bij thuiskomst een prachtige foto te zijn die ik trots in mijn wandelblog heb geplaatst. Vlak bij de smalle voetgangersbrug, waar de route weer de beek oversteekt, waren vier kinderen in de beek aan het zwemmen. Toen wij langs liepen zaten ze op een bank langs de beek een grote watermeloen in vier stukken te verdelen. Hun benen zaten tot hun knieën net zo onder de modder als bij mij het geval was.

De route volgt nu het beekdal van het Anlooerdiepje, een intiem beekdal met een ongekend gaaf houtwallenlandschap. Het is hier werkelijk overal even mooi. Inmiddels hadden wij wel dorst gekregen. Een verkoelend glas bier leek ons wel wat. Op de route ligt het dorpje Anloo. Daar zou best wel een horecagelegenheid zijn. En inderdaad, dat was er! Het koele tapbier ging er in als een godendrank. In het dorp Annoo staat een hele mooie kerk. De Magnuskerk stamt uit de 12e eeuw en heeft een toren met een bijzondere vorm. Verder vind je in het dorp het informatiecentrum Homanshof van SBB. Verkwikt door het koele bier en de rustperiode op het terras gingen Hester en ik weer verder. De route volgt het ook hier nog steeds zeer mooie beekdal van het Annerlooerdiepje tot dat de verharde weg tussen Anloo en Anderen wordt bereikt. Hier gaat de wandeling over het fietspad verder. Deze streek ligt wat hoger dan de omgeving. Je kunt hierdoor ver over de weilanden en akkers uit kijken. Het is hier dan wel geen Zuid-Limburg maar toch! Daarna gaat de route rechtsaf via een fietspad de richting van het uitgangspunt in Gasteren op. De lichte glooiingen in het landschap nemen wat verder toe. Dit gebied heeft de naam Zuidesch Gasteren. Je kunt hier genieten van het uitzicht over de karakteristieke bollende es, met de beek in de rug, en aan de andere kant het silhouet van het esdorp Gasteren in het groen. Met recht een beek- en esdorplandschap! Dan zijn we weer terug bij de auto en rijden we snel naar ons basiskamp in Zwolle. Eindelijk de gelegenheid om onder een hete douche de modder van de Drentsche Aa van mij af spoelen! Het was vandaag werkelijk een fantastische mooie wandelroute die wij hebben gelopen! Met recht een wandeling met een vijf sterren classificatie!

Naar de webpagina van de GPS wandeling klik hier

Meer wandelingen op de website http://www.jvanderperk.nl/

vrijdag 1 augustus 2008

Met de waterbus vanuit Gorinchem naar Dordrecht voor een mooie stadswandeling 5 km.






Gedurende zeven weekenden in de zomer vaart de waterbus vanuit Dordrecht naar Gorinchem. De periode is van 5 juli t/m 17 augustus en ook nog eens op zaterdag 27 september, dan speciaal voor de botenbeurs in Gorinchem. Voor de vaartijden klik hier. Ik had al eens bij Buiten de Waterpoort vol bewondering gekeken naar deze draagvleugelboot, die als een ware speedboot over het water van de rivier stuift. Dat leek mij wel wat, om daar ook eens het vaartochtje naar Dordrecht mee te maken. Dordrecht heeft een prachtige historische oude binnenstad die het bekijken meer dan waard is. Bij elkaar een hele mooie combinatie voor een dagje uit. Eerst bijna een uur lang spectaculair snel varen over de rivier en dan lekker gaan wandelen en winkelen in de oude binnenstad van Dordrecht. Ik had op zondag 27 juli 2008 de eerste waterbus naar Dordrecht. Deze vertrekt op zondag om 11:40 uur. Het is werkelijk een sensatie om in deze catamaran over het water te stuiven. Het was deze dag lekker warm zomerweer. Bijna iedereen stond of zat op het achterdek. De veerboot trekt ook veel bekijks van uit andere plezierjachten, die allemaal met grote snelheid worden gepasseerd. Het is absoluut de snelste boot op de gehele rivier!

Na een klein uurtje meert de waterbus af bij de steiger in Dordrecht. Je bent hier al direct vlakbij de oude stadskern. De plaats waar de nederzetting is ontstaan. In de twaalfde eeuw krijgt Dordrecht echt vorm. In eerste instantie als een kleine nederzetting aan beide oevers van een veenstroompje, de Thure of Thuredrecht. Uit archeologisch onderzoek is bekend dat men destijds woonde op huisterpen bovenop de oeverwallen van dit riviertje. Op deze oeverwallen lagen ook de eerste wegen. Het zijn de voorlopers van de huidige Voorstraat en Grotekerksbuurt/Groenmarkt. In deze nederzetting woonden waarschijnlijk vooral boeren en vissers. Tussen 1350 en 1450 beleefde de stad haar Gouden Eeuw. Uit alle delen van de wereld werden goederen verhandeld en geconsumeerd. Na de St. Elisabethsvloed van 1421, toen Dordrecht haar achterland verloor en de huidige Biesbosch is ontstaan, moest de stad van lieverlee aan invloed inboeten. Maar het was nog steeds de belangrijkste stad van Holland. De stad aan de Thure(drecht) en de Merwede raakte in de versukkeling en krabbelt nu, aan het begin van de 21e eeuw, daar weer uit op. Door wederom water en historie in te zetten als de troeven van Dordrecht, kan de stad opnieuw uitgroeien tot het hart van Holland. En inderdaad, dat trekt toeristen aan. Daarom liep ik ook hier op deze mooie warme zondag te genieten van de mooie historische geveltjes en de uitgebreide bruine vloot van oude zeilvrachtschepen die in de havens midden in de oude stad in het water liggen te pronken.

Het was gezellig druk in de winkelstraatjes. De winkels waren op deze zondag geopend. De Tolbrug is eigenlijk een groot plein wat als een brug over de gracht is heen gebouwd. Een prachtige plaats in het hart van de stad. De vele terrassen staan er zij aan zij en zijn druk bezet. Het viel niet mee om een stoel in de schaduw te bemachtigen. Daar was op deze warme dag bijna iedereen op uit. Ik vond gelukkig op een van de vele terrassen onder een parasol nog een vrije stoel met tafel. Ik bleek op het terras van een eetcafé te zijn beland. Dat kwam goed uit want ik had best wel trek in een tosti en een groot glas koel bier. Op het plein waren allerlei activiteiten gaande. Wat mij het eerste opviel waren twee mooie jonge meisjes, gekleed in schattige witte lingerie, afgezet met kantwerk, die op een eenwieler allerlei evenwichtskunsten aan het vertonen waren. Ze laveerden op hun eenwielers behendig dwars door het publiek, over de terrassen, om de tafels en de stoelen heen. Een leuk object om op de foto en video te zetten. Ze hadden er zelf enorm plezier in en keken voortdurend naar het publiek of ze wel genoeg belangstelling trokken. Mijn belangstelling hadden ze in ieder geval wel. Verder waren er kunstenaars op het plein aan het werk. Je kon daar naar kijken en eventueel een van hun uitgestalde kunstwerken kopen.

Mijn aandacht werd ook getrokken door een podium op het plein. Daarbij stonden luidsprekers opgesteld waaruit walsmuziek klonk. Ik vroeg mij al af waar dat podium voor diende. Dat werd snel duidelijk. Het podium bleek een dansvloer te zijn. Een dansschool gaf een demonstratie van een Latijnsedans. Het publiek werd uitgenodigd voor een gratis dansles. De temperatuur in de zon op het plein was bijna 30 graden Celsius. Na veel aandringen van de dansleraar kwamen er een tropenbestendige man en vrouw het podium op. Mijn bier en tosti waren ondertussen op. Ik heb de dansles niet afgewacht - veel te warm om naar te kijken - en ben opgestaan om verder door stad en langs het water te slenteren. Werkelijk een hele leuke binnenstad om doorheen te dwalen. Ik kwam langs het historische stadhuis. Het stadhuis is gedeeltelijk over de gracht heen gebouwd. Juist toen ik stond te kijken kwam er een lage platte rondvaartboot vol met toeristen onder het stadhuis vandaan. Zij waren allemaal de gebouwen om hun heen aan het filmen en fotograferen. Ik filmde om mijn beurt weer de toeristen in de boot. Ik heb deze dag genoeg filmmateriaal verzameld om een complete avondvullende bioscoopfilm in elkaar te zetten. Ik zal streng moeten selecteren voor mijn website om het filmpje tot de gebruikelijke lengte van circa 4 minuten terug te brengen.

Op het uiterste puntje van de Wolwevershaven staan een paar banken bij de rivier. Een heerlijke plek om een half uurtje te vertoeven en naar de passerende schepen te kijken. Deze plek is het kruispunt van drie grote rivieren. Er varen vele schepen voorbij, waaronder enkele reuzen waren, die door sleepboten begeleid werden. De laatste waterbus naar Gorinchem vertrok om kwart voor vijf. Langzaam liep ik weer de richting op van de steiger. Vanaf deze steiger varen er vele waterbussen in allerlei richtingen. Degene die ik moest hebben naar Gorinchem gaat normaal niet verder dan Sliedrecht. Na een keertje vragen zat ik uiteindelijk in de juiste veerboot. De terugtocht was weer even spectaculair als heen. Ik had plaats genomen op een vulopening van de brandstoftank op het voordek. Lekker koel in de frisse wind. Je zit daar met wapperende haren als een vorst, met naar alle kanten mooie uitzichten. Maar het is blijkbaar verboden daar te zitten. Te gevaarlijk door de hoge snelheid waarmee wordt gevaren, zo kreeg ik te horen. Bij een tussenstopplaats werd ik gesnapt door de matroos en naar het achterdek gestuurd. Maar ook daar is het goed toeven. Weer na een uurtje varen was ik terug in Gorinchem. Ik was nog steeds een dagje uit dus heb ik nog een paar uur gezellig, weer in de schaduw van een parasol, op het terras van de Hoofdwacht op de Grote Markt doorgebracht en daar lekker gegeten. Een zeer genoeglijke dag in zijn totaliteit!

Naar de webpagina van de GPS wandeling klik hier

Meer wandelingen op de website http://www.jvanderperk.nl/