In het vlakke, centrale gedeelte van de Achterhoek, ver van de bossen, moerassen en woeste gronden die deze streek voor een wandelaar zo aantrekkelijk maken, ligt het dorpje Zieuwent slaperig in het boerenland. De Sint Werenfridus, een imposant rk kerkgebouw met een ferme torenspits -volgens een trotse inwoonster 'de kathedraal van de Achterhoek' genoemd- is de enige blikvanger in het gehuchtje tussen Ruurlo en Lichtenvoorde. Toch is er een bijzondere reden waarom ik op woensdag 16 april 2008 besluit juist hier te gaan wandelen. Waar in Nederland vind je nog een dorp, midden in een weilandgebied, waar je een hele wandeldag rustig door, langs en omheen kunt lopen, zonder met de regelmaat van de klok veroordeeld te zijn tot gevaarlijke oversteekplaatsen of tot de bermen en stoepen langs drukbereden doorgaande verkeerswegen? Dankzij een uniek project, bedacht en uitgevoerd door de dorpelingen zelf, is dat droomscenario uitgerekend in Zieuwent werkelijkheid geworden. Over een fijnmazig netwerk van grotendeels onverharde paden, waar geen auto kan komen en zelfs geen bromfiets wordt geduld, kunnen boeren en schoolkinderen, fietsers en wandelaars zich hier tegenwoordig weer veilig en ontspannen verplaatsen.
Tot het einde van de jaren zestig, toen met de ruilverkaveling een grootscheepse herinrichting van het Nederlandse platteland op gang kwam, was het netwerk van wegen en paden aangepast aan de eisen van het langzame verkeer. Zandwegen werden 's winters moeilijk begaanbaar door modder en diepe karrensporen, maar erg was dat niet, niemand had immers haast. Het paard trok de wagen, terwijl de boer ernaast liep en de fietser op het pad langs de zandweg groette. Met de ruilverkaveling werden de wegen meer geschikt gemaakt voor snelverkeer: breder, drukker en gevaarlijker. Sommige van de eeuwenoude school- en kerkenpaden, die het hoevenlandschap karakteriseerden, verdwenen, andere kwamen als gevolg van de landherinrichting op prive-terrein te liggen. Hoe dan ook, de meeste van die oude, veilige verbindingsweggetjes raakten in onbruik.
In Zieuwent moest er een dodelijk ongeval met een schoolmeisje plaatsvinden om de inwoners de ogen te openen. De dorpsgemeenschap gordde zich eendrachtig aaneen, tot actie bereid. Er moest een stichting komen, daarover was iedereen het al gauw eens, om de oude school- en kerkenpaden in ere te herstellen. In 1994 werd de Stichting Kerkepaden Zieuwent opgericht. Met financiële steun van rijk, provincie en gemeente is het de dorpelingen in krap vijf jaar tijd gelukt een nieuw, elf kilometer lang netwerk aan te leggen van korte, veilige verbindingen naar de dorpskern. Zomer 1998 werd het succesvolle project afgesloten. De nieuwe kerkenpaden zijn vanuit cultuurhistorische overwegingen zoveel mogelijk aangelegd volgens de voormalige tracés. Uiteraard moest er rekening worden gehouden met bestaande kavel- en perceelscheidingen en met beplanting. Ook moest natuurlijk de privacy van de omwonenden zoveel mogelijk worden gerespecteerd. Overigens werkten de plaatselijke boeren na enkele inspraakronden ruimhartig mee. Zij stemden toe in heraanleg van oude paden die van oudsher al over hun erven liepen. Vandaar de vele blauwe bordjes aan het begin van de kerkenpaden, met de tekst 'U bevindt zich op prive-eigendom'
Als je in hartje Zieuwent bij de grote kerk uit de auto stapt valt je direct de rust op die hier in dit Achterhoekse dorpje heerst. Onwillekeurig zet je je 'stadse versnelling' een paar tandjes lager om je bij het ritme van het dorp aan te sluiten. Parkeerruimte is er in overvloed. Al direct aan het begin van de wandeling neemt de route je mee over een kerkepad het dorp uit, het boerenland in. Het was deze dag ondanks de schrale lentezon behoorlijk koud en ik had de meegenomen sjaal en handschoenen dan ook hard nodig. Het was in het dorp al stil, hier op de kerkepaden midden tussen de weilanden, heerst totale rust. Onderweg kom ik alleen een paar boeren tegen, te voet en op de fiets. Wat mij vooral treft is de intimiteit van de paden. Rechts een droebel (groepje) boerderijen, links een weiland met koeien, dan weer een maïsveld aan de ene en een wei met schapen aan de andere kant. Het landschap is licht glooiend. Je hebt voortdurend het gevoel dat je door iemands achtertuin loopt en in zekere zin is dat ook zo. Regelmatig kruist de spits van de Werenfridus vanachter de broekbosjes mijn blikveld, telkens vanuit een andere hoek, zodat ik zeker weet dat ik nog steeds om Zieuwent heenloop.
Zoals ze langs het Schoolpad rijtjes knotwilgen hebben aangeplant, is er door de vele vrijwillige medewerkers van de Stichting Kerkepaden ook op andere plaatsen hard gewerkt aan herstel van het oude cultuurlandschap. Langs het Rondeelpad bijvoorbeeld is een houtwal aangelegd, die voor de natuur een nieuwe verbindingzone vormt tussen twee bosjes. Door de rigoureuze ontwatering, die ook een gevolg was van de ruilverkaveling, zijn de honderden waterpoelen die Zieuwent rijk was na de jaren zestig droog komen te staan. Bij het Hazenpad, het Rondeelpad, het Otterpad en de Kotte Voare zijn nu nieuwe poelen aangelegd, met als resultaat dat de verdwenen boomkikker weer schoorvoetend terugkeert naar Zieuwent. De slootkant langs het Hazenpad is helemaal afgegraven door de vrijwilligers en met drieduizend bomen en heesters ingeplant als een houtwalbeek, waardoor het pad er nu heel beschut bij ligt.De inwoners van Zieuwent hebben het hart niet alleen op de goede plaats als het om de natuur gaat. Het Maria-kapelletje dat ik passeer op het Rolderspad is aan het dorp geschonken door onderduikers, uit dank voor de gastvrijheid die zij hier tijdens de oorlog hebben ondervonden. In een klein bosje langs de Mollasdiek hebben de Zieuwentse vrijwilligers een oud kruisbeeld gerestaureerd, dat sindsdien door de buurtbewoners met zichtbare devotie wordt onderhouden. Rondom de gewijde plek hebben ze hulstboompjes geplant. De bakken aan de voet van het kruis zijn gevuld met fleurige voorjaarsbloemen. Gezeten op een tuinbankje kan de wandelaar hier even wegmijmeren. Het was een hele leuke wandeldag door een streek waar je anders als GPS wandelaar niet snel zou komen.
Naar de webpagina van de GPS wandeling klik hier
Meer wandelingen op de website http://www.jvanderperk.nl/
Geen opmerkingen:
Een reactie posten