Langs vennetjes, kronkelende beekjes, over stukjes hei en akkers, en door bossen: dat is Westerwolde, het andere Groningse gezicht!

Tot enkele maanden terug zorgde Staatsbosbeheer iedere zaterdag voor een mooie wandeltocht in de reisbijlage van de zaterdag editie van het AD. Helaas is deze bron van mooie wandelingen opgedroogd. De laatste tijd verschijnen er nu wandeltochten in het AD die mij persoonlijk totaal niet aanspreken. Het absolute dieptepunt naar mijn idee was een paar weken terug een stadwandeling door een Vinex-wijk in Almere. Maar wellicht zijn er mensen die wel van een dergelijke stadwandeling kunnen smullen. De wandeltocht die Hester en ik op vrijdag 25 april 2008 in Westerwolde in zuidoost Groningen hebben gelopen was echter nog een prachtig juweeltje uit het AD, afkomstig uit de rijk gevulde doos van Staasbosbeheer. De wandeling stond al een aantal maanden op mijn website in de rubriek 'nog te lopen wandelingen'. Groningen is natuurlijk wel een heel eind verwijderd van Gorinchem. Maar gelukkig woont mijn wandelmaatje Hester in Zwolle, zodat deze wandeltocht in combinatie met een logeerpartij bij Hester binnen het 'bereik' komt. Het is mijn eerste GPS wandeltocht in Groningen, dus een primeur voor de website http://www.jvanderperk.nl/ !

Bij Groningen denk je aan onafzienbare akkers en een verre horizon, aan wind en wad, klei en dijken. Als je van uit Zwolle met de auto de provincie Groningen binnen rijdt wordt dit vooroordeel alleen maar versterkt. Wat zoek ik als wandelaar hier, denk je onwillekeurig? Je rijdt over kaarsrechte wegen en langs de strakke horizon kan je met gemak een liniaal leggen. Maar dan rij je Westerwolde binnen. Het landschap krijgt dan plotsklaps een totaal ander gezicht. Strakke lijnen maken plaats voor kronkelwegen. De eerst zo verre kaarsrechte horizon verdwijnt en maakt plaats voor een intiem besloten landschap. Met vennetjes, kronkelende beekjes, stukjes hei, bossen en akkers, waar zowaar een voorzichtige glooiing inzit. Als je dan de parkeerplaats van het informatiecentrum van SBB oprijdt, waar de wandeltocht begint, ben je door de mooie omgeving al helemaal in de juiste wandelstemming gebracht. Wij waren van plan om bij het laatste stukje van de wandeltocht nog wat in een horecagelegenheid in het nabij gelegen plaatsje Sellingen te gaan gebruiken. Daarom hebben we de originele route van SBB omgekeerd afgelegd, zodat wij pas bij het einde van de route door Sellingen zouden lopen.

Het eerste stuk van de wandeling loopt langs de oevers van de Ruiten Aa. Al direct kom je langs de dichtersheuvel. De treden van de trap die heuvel opwaarts voert bevatten allemaal een gedicht. Elk jaar komt er een bij. Elf dichters van naam hebben al een gedicht aan de treden toevertrouwd. Over vier jaar is de top bereikt, en daarna wordt het een virtuele uitschuifladder. Bovenaan de treden staat het bedieningspaneel van het Theater van de Natuur, een draaibaar toneelkader van glimmend roestvrijstaal. Het uitzicht via het toneelkader op de mooie natuur van het beekdal van de Ruiten Aaa moest even plaats maken voor onze gezond kleurende grijnzenden wandeltronies, want wij namen elkaar door het vierkant van het Theater van de Natuur op de foto. Het is hier langs de Ruiten Aa fantastisch mooi lopen. Het weer werkte deze dag ook prima mee en zorgde de zon van tijd tot tijd voor een prachtig verlicht landschap, waarbij de bloeiende paardebloemen, hel geel afstekend in het frisse groen van het gras, de boventoon voerde.

In de Middeleeuwen was Westerwolde al bewoond. De streek maakte onderdeel uit van het onbegaanbare Bourtangerveen, het grootste moeras van Noordwest-Europa. Slechts enkele plekken waren begaanbaar: de zandruggen in het moeras, vaak langs de loop van de beken. Zo'n zandrug of tange was een strategische doorgang. Op een van die doorgangen werd tijdens de Tachtigjarige Oorlog de vesting Bourtange aangelegd om de Spanjaarden de doorgang te beletten. Het hele Bourtangerveen is intussen ontwaterd en afgegraven. De laatste turven gingen in rook op in 1940. Zo ontstond het uitgestrekte veenkoloniale landschap langs onze oostgrens. Hier in Westerwolde, langs de Ruiten Aa is het landschap heel anders, veel ouder en kleinschaliger. De wandelroute loopt door een uiterst gevarieerd landschap van heide, bos en houtwallen, akkerland en drassige weiden. Opnieuw, gelijk aan vroegere jaren, kronkeld en zoekt de uit een keurslijf bevrijdde Ruiten Aa zich een weg door dit oeroude landschap. De beek werd rond 1965 rechtgetrokken, verbreed en voorzien van stuwen. De laatste jaren wordt er echter alles aan gedaan om die ingrepen ongedaan te maken. Oude bestekkaarten en luchtfoto's helpen om de authentieke bedding terug te vinden. Intussen kronkelt de beekloop al weer volop over kilometers lengte, tot genoegen van vissen en ijsvogels. Ook de flora profiteert ervan. In het voorjaar kleuren dotterbloemen en orchideeën de oevers.

De oevers van de Ruiten Aa blijven een geruime tijd tijdens de wandeltocht in het zicht, maar dan buigt de route linksaf door een klaphek de Breedwisch - een vochtig open weidegebied - in. De Breedwisch was tot voor kort agrarisch gebied, nu wordt er natuur ontwikkeld. Je kunt door deze openvlakte naar hartelust struinen. In de buurt waar de grote waterpartijen liggen zijn paaltjes geplaatst. Deze markeringspunten in het landschap wijzen je de weg waar je met droge voeten, via een bruggetje, het water over kunt steken. Wij liepen hier volop te genieten van het weidse landschap en de jubelende veldleeuwerikken boven onze hoofden. Na de open vlakte volgt er een zeer afwisselende route door bossen, over heide, langs moerassen en opnieuw bossen. Het kan op deze wandelroute niet op! Binnen een kwartier loop je weer door een totaal ander landschap. Ik heb het beeld wat ik had- eigenlijk meer vooroordelen - van het eentonige strakke Groningerland op deze wandelroute totaal herzien! Op een gegeven moment hoorden wij in een bos het geluid van een windorgel. Je weet wel, een aantal holle pijpen van bamboe die door de wind tegen elkaar waaien, en een prachtig heldere klank van 'klokken' produceren. Wij keken verrast om ons heen en zagen een gekleurde vogel wegvliegen, waarna het mooie harmonische geluid stopte. Hester dacht dat het hier om een Wielewaal ging. Ik had zo iets nog nooit eerder gehoord.

Langs de oever van het Ruiten Aa-kanaal hebben Hester en ik, lekker in de warme lentezon languit op onze bubbeltjesplastic vellen, een 'uiltje geknapt'. Heerlijk dat het voorjaar weer aangebroken is, zodat deze pure verwennerij van het vermoeide wandellichaam weer mogelijk is. Na het kanaal gaat de route verder door zuiveringsvelden, vol met golvend goudgeel gekleurd riet. Het inlaatwater uit het Ruiten Aa-kanaal ondergaat in dit rietfilter een natuurlijk zuiveringproces. Het slib bezinkt, het riet onttrekt voedingsstoffen aan het water. Na deze behandeling mag het water pas de Holle Beetse en Vennekampen instromen. Wat later liepen we langs de eerste huizen van Sellingen. De route voert langs een prachtig oud gotisch kerkje. Wij gingen er van uit dat ook in Sellingen de 'kroegen' bij de kerk te vinden waren. Wij hadden zeer veel trek in een groot glas koel helder tapbier en een portie bitterballen. Maar er was rond de kerk niets te bekennen van een horecagelegenheid. Maar even verder op in het dorp, langs de provinciale weg, was het een leven van belang. Wij zagen winkels, een lunchroom en, tot onze grote opluchting, een restaurant. Deze zaak had de naam 'De Heksenketel' en de eigenaresse had de inrichting helemaal vol staan met heksenfiguren. Het was beslist een opmerkelijk restaurant waar in je je ogen uitkeek. Zelfs het damestoilet was rijkelijk voorzien van heksenattributen, zo hoorde ik uit betrouwbare bron, in de gedaante van mijn wandelmaat. Genoeglijk deelden Hester en ik een portie borrelsnacks en dronken daarbij tevreden onze heerlijke glazen tapbier. Zo konden wij er wel weer even tegen! Daarna was het niet ver meer terug naar de auto. Anderhalf uur later waren wij weer terug in Zwolle, waarna wij de wandeldag traditioneel afsloten met een eenvoudige, doch voedzame maaltijd, bestaande uit stokbrood met gemarineerde zalm, Italiaanse roomkaas en een heerlijk glas rode wijn. Het leven kan zeer goed zijn!

Naar de webpagina van de GPS wandeling klik hier

Meer wandelingen op de website http://www.jvanderperk.nl/