Ik was al langer van plan om de wandeling Broek en Donk route met een lengte van 21 km eens te gaan lopen. Tijdens de wandeltocht door het natuurgebied Engelenhoven een paar dagen eerder werd mijn aandacht, niet voor de eerste keer bij het wandelen in Noord-Brabant, gevestigd op een informatiebord waar deze route op een kaart stond aangegeven. Ik vond dat het er nu maar eens van moest komen. Ik heb van het informatiepaneel een foto gemaakt en weer thuis op de topografische kaart de Broek en Donk route als GPS track uitgezet.
Ik had al eerder eens gelezen dat de streek net onder de rook van 's-Hertogenbosch, Het Bossche Broek, zo'n bijzonder natuurgebied moest zijn. De Broek en Donk route gaat daar dwars doorheen. Als startplaats voor de route heb ik De Pettelaarse Schans uitgekozen. De Pettelaarse Schans ligt op een steenworp afstand van een afrit van de A2. Er zijn daar ruime parkeergelegenheden voorhanden. In het verleden, van 1623 tot 1672 heeft hier een fort gestaan. De Pettelaarse schans heeft anno 2010 nog steeds de vorm van een ster met vijf punten, omringd door het water van de Zuiderplas. De plaats van het vroegere fort wordt nu ingenomen door een restaurant.
Het was op deze wandelmaandag 19 juli 2010 prachtig warm zomerweer. Een strakblauwe lucht, terwijl een licht briesje wat voor verkoeling zorgde. Het eerste stukje van de wandeling volgt de oever van de Zuiderplas. Daarna wordt een voetgangers- en fietsbrug overgestoken en wordt het natuurgebied Het Bossche Broek betreden. Het open weidelandschap van Het Bossche Broek ligt tegen de historische binnenstad van 's-Hertogenbosch aan. De vestingswerken vormen hier nog altijd de scherpe grens tussen stad en land. In de geschiedenis van dit laaggelegen gebied aan de Dommel speelt water een hoofdrol en ook nu nog is het een factor van belang. Het dient heden ten dage bij hoog water als overloop gebied voor de Dommel. De binnenstad houdt hierdoor de voeten droog. Mede aan het natte karakter dankt het gebied zijn verrassende natuur met tientallen vogelsoorten en bijzondere planten.
In de Middeleeuwen was ’s-Hertogenbosch een bijna onneembare vesting. De stad was gebouwd op een zandige heuvel in het moerasland, dat nat bleef dankzij de Dommel en de Dieze. De verdediging van 's-Hertogenbosch bestond niet alleen uit dikke muren en wallen: als extra afweermiddel kon de laaggelegen zone rond de stad onder water worden gezet, de zogenoemde 'kleine inundatie'. Bij deze 'kleine inundatie' werd Het Bossche Broek als eerste met water gevuld. In 1591 wist de toen Spaansgezinde stad op die manier de troepen van Prins Maurits af te slaan. Wat Maurits niet lukte, kreeg zijn opvolger Frederik Hendrik wel voor elkaar. In 1629 kon hij de stad innemen, nadat hij er met de hulp van ingenieur Leeghwater in was geslaagd de natte zone in te polderen en droog te malen.
Nog steeds zijn de sporen van de toen aangelegde dijken in het landschap terug te vinden. De originele Broek en Donk route steekt Het Bossche Broek dwars over. Met dit warme zomerweer vond ik het prettiger om over de dijkjes langs de Dommel te wandelen en daarmee te kunnen profiteren van het verkoelende briesje. Via de onderdoorgang van de A2 wordt het gebied verlaten. Het verkeergeruis is al snel naar de achtergrond gedrongen. De vogels krijgen het weer voor het zeggen. Het eerste stukje gaat over een uiterst rustige verharde weg. Daarna gaat het door een weidepad rechtsaf, de richting op van het landgoed Haanwijk. Haanwijk ligt in het beekdal van de Dommel en de Essche Stroom. Dit beekdal is ondiep, maar wel heel breed. Eeuwenlang liepen hier kronkelende riviertjes.
Het Dommeldal heeft op een aantal plaatsen natuurlijke hoogteverschillen. Zij zijn ontstaan door windafzettingen en overstromingen. Het kasteeltje stamt deels 1649, en deels uit de 18de eeuw. Het is gelegen op een oude zandrug. De akkers kregen door eeuwenlange bemesting een dikke minerale laag. Ook op Haanwijk zijn enkele van dergelijke oude landbouwgronden aanwezig. Nu wordt er ecologisch geboerd. De lager gelegen gebieden liepen nogal eens onder water. Met behulp van dijkjes hielden de bewoners droge voeten. Menig wandelpad op Haanwijk ligt op een dijk. Het parkbos werd aangelegd in de Engelse landschapstijl: semi-natuurlijk, met kronkelpaden en onverwachte doorkijkjes. Een prachtig landgoed om lekker doorheen te wandelen! Even verder op wordt de Dommel overgestoken. Vanaf de brug heb je een werkelijk fantastisch mooi gezicht op kasteel Nieuw Herlaer. Het kasteel werd omstreeks 1300 door de heren van Herlaer gesticht. door de eeuwen heen heeft het kasteel verschillende bestemmingen gehad. Het kasteel was door de jaren heen in verval geraakt. Het is tussen 2006-2010 volledig gerestaureerd. Kasteel Nieuw Herlaer is van oudsher een bijzondere plek. Er werden door de loop der eeuwen allerlei spirituele eigenschappen aan toegewezen. Het kasteel met de bijgebouwen wordt momenteel bewoond door de eigenaar en zijn familie en verder gebruikt als brainstormcentrum voor maatschappelijke en technologische vraagstukken.
De wandeling gaat verder over het graspad langs de Essche Stroom. Bij een klein veldje met hinnekende valse bijtgraaguitziende pony's wordt de Essche Stroom verlaten. Eerst over een verharde weg maar een paar honderd meter verder over een op een dijkje liggend schaduwrijk zandpad. Via een stukje bos met een mooi gelegen ven wordt daarna de Essche weg overgestoken en wordt het landgoed Zegenwerp aangedaan. Ik had hier al eens eerder gewandeld en weer vond ik het hier werkelijk schitterend! Je vind er kleine natte hooilanden tussen een aan de oevers van de Dommel gelegen verwilderd geraakt parklandschap. De Dommel is hier in de jaren 50 gekanaliseerd. Om vissen migratiemogelijkheden te geven is in 2006 een 960 meter lange vispassage aangelegd. De passage functioneert voor stroomminnende vissen als kopvoorn en rivierprik, als soorten in stilstaand water als bittervoorn. Langs de oever van de Dommel wordt Sint-Michelsgestel doorkruist. Alle restaurants onderweg waren op maandag gesloten. Ik zag in Sint-Michelsgestel een AH liggen. Een heerlijke koele supermarkt, met nog koelere lekkere vruchtensappen. Even later, met een gekoelde fles appelsap, bananen en twee Belinnerbollen rijker in de rugzak, pikte ik de route langs de oever van de Dommel weer op. Dat smaakte goed, even verder op, op een schaduwrijke bank! Het laatste landgoed wat wordt aangedaan is De Pettelaar. Het loofbos van het landgoed is oud. Je vind er grote eiken, tamme kastanjes en beuken. Een heerlijk koel bos om op een warme zomerdag te doorkruisen. Het is niet groot maar door de ouderdom waan je je hier eeuwen terug. Het is dan ook bijna verrassend dat je plotsklaps na het verlaten van het bos het voortjakkerende verkeer op de A2 ziet verschijnen. De dichte begroeiing had het verkeerslawaai goed gedempt. Dan is het niet ver meer naar De Pettelaarse Schans waar de auto geparkeerd staat. Een schitterende wandeltoch die ik iedereen kan aanbevelen!
Naar de webpagina van de GPS wandeling
klik hier
Geen opmerkingen:
Een reactie posten