In en om de gemeente Diepenheim liggen een aantal prachtige landgoederen en kastelen in een mooie bosrijke omgeving. Diepenheim mag dan arm aan inwoners zijn - het is met minder dan 3000 ingezetenen het kleinste stadje van Overijssel - maar het is rijk aan kastelen. Niet minder dan vijf kastelen staan er in de omgeving van dit kleine Twentse stadje in de heldere winterzon te glinsteren en te pronken. De landgoederen van de kastelen zijn vrij te betreden. De kastelen zelf niet. Alle kastelen worden door de eigenaars bewoond. Tijdens de GPS wandeling, die ik op een koude zonnige zondag 28 december 2008 heb gelopen, zal je vier van deze kastelen passeren. De route heeft een lengte van 14 km en start vanaf het grote parkeerterrein aan de Goorseweg in Diepenheim. Het eerste stuk van de route loopt door het dorp. Mijn oog werd getrokken door een prachtig gerestaureerd wit gebouw met een klokkentoren. Het heeft wel wat weg van een oud stadhuis, maar dat heb ik verder niet kunnen achterhalen. Mooi is het wel!
Na de bebouwing van Diepenheim slaat de wandeling rechtsaf, de richting op van het kasteel Diepenheim. Over een weiland, afgezet met een wit hek, en wat schapen in de weide, zie je het kasteel in volle glorie liggen. Zo moet het hier al eeuwenlang hebben uitgezien! De oprijlaan van het kasteel wordt aan het begin gemarkeerd door een grote zandstenen poort. Het huis wordt in 1177 voor het eerst genoemd. In 1330 werd het vermeld als bezit van de bisschop van Utrecht. Na belegering en gedeeltelijke sloop in 1536 is in 1648 op dezelfde plaats het huidige huis gebouwd, door Bernard Bentinck. In de 17e en 18e eeuw is het nogal gewijzigd en in 1905 is het verbouwd. Van binnen is het in 1928 grondig verbouwd. De huidige eigenaresse van het kasteel is baronesse de Vos van Steenwijk. De wandeling maakt een rondje door het kasteelbos, om het kasteel heen, om dan het bos weer te verlaten. Even verder op de route ligt al weer het volgende kasteel Warmelo te wachten.
Het landgoed Warmelo dateert van 1339. Het kasteel is gelegen in een park met een totale oppervlakte van 7 hectare. Diverse adellijke families bewoonden het huis. De moeder van prins Bernard woonde er tot haar dood in 1971. De vier prinsessen uit het huwelijk van prins Bernhard en prinses Juliana noemden dit kasteel 'Het warme Loo', in tegenstelling tot het verblijf Het Loo van grootmoeder Wilhelmina, door de prinsessen 'Het koude Loo' genoemd. De kasteeltuinen van Warmelo zijn in de zomermaanden voor bezoekers toegankelijk en zeker een bezoekje waard. De tuinen zijn in vele verschillende stijlen aangelegd. Zo is er een tuin in de 16e eeuwse Franse stijl, en een pinetum in de 18e eeuwse Engelse stijl. In de tuinen vind je een grote verscheidenheid aan planten en dieren. Als je de tuinen bezocht en bekeken hebt, kun je nog even lekker nagenieten in het koetshuis, waar zich een theeschenkerij bevindt.
Na deze twee kastelen vlak bij elkaar gaat de wandelroute door het buitengebied van Diepenheim verder. Je loopt hier door het Twentse coulisselandschap. Een oogstrelende afwisseling van boerenland, houtwallen, prachtige statige bomenlanen en monumentale Twentse boerderijen. En, hoewel je het in deze streek niet zo snel zou verwachten, vind je hier bovendien ook water. De wandelroute voert langs de kronkelende Regge, die hier een nieuwe loop heeft gekregen, met glooiende oevers en natte natuur. Het riet en de wilgen zijn op sommige moerasachtige plaatsen al weer hoog opgeschoten. In tegenstelling tot de voormalige, in een keurslijf gedwongen, strakke en rechte Regge heeft het water en de natuur langs de Regge weer alle ruimte gekregen. Het water kan vrijuit zijn eigen weg door het landschap zoeken en daarmee gelijktijdig weer nieuwe natuur scheppen. Het ziet er hier allemaal schitterend uit. Een heel plezierig landschap om doorheen te wandelen! Vanuit vroegere jaren, door de aanleg van de Schipbeek, was de Regge afgesneden van zijn oorspronkelijke brongebieden en als het ware onthoofd. Daar is nu verandering in gebracht. In droge perioden wordt de Regge vanuit een inlaatwerk bij het kasteel Westerfilter via de Schipbeek weer van voldoende water voorzien. Gelukkig dat er tegenwoordig weer oog voor is om de oorspronkelijke natuur weer zo goed mogelijk te herstellen. Wij wandelaars varen daar wel bij!
Aan het einde van een prachtige brede, door hoge bomen omzoomde, zandweg ligt kasteel het Westerflier. Het kasteel dateert uit het begin van de achttiende eeuw, hoewel de naam Westerflier reeds voorkwam in het begin van de tiende eeuw. In het jaar 1719 werd het fraaie pand eigendom van de Haaksbergse houthandelaren Van der Sluis. Boven de toegangsdeur hebben zij een wapensteen van de familie laten aanbrengen met in Romeinse cijfers het jaartal 1729. Het hout verschepen de handelaren over de nabij gelegen Schipbeek. De familie Graaf Schimmelpenninck, de toenmalige bewoners van Het Nijenhuis kopen in 1854 het huis. Daarna is het gebouw meerdere keren gerestaureerd. Eigenaren van kasteel Westerflier zijn eeuwenlang gerechtigd tot het heffen van tol op de Riessense Diek, tussen de Borculoseweg en de Lochemseweg. Het bord met tarieven staat nog langs de weg. Als het Twentekanaal klaar is, raakt de weg in ongebruik. Dat heeft er toe geleid dat in 1948 nog slechts over het gehele jaar tien gulden aan tolgeld wordt geïnd. Niet lang daarna wordt de tolheffing afgeschaft. In de oorlog gebruiken de Duitse officieren het kasteel als hoofdkwartier. Daarna is er een meisjesinternaat in gevestigd en tegenwoordig is het een appartementencomplex. Nog steeds is het Westerflier in bezit van de familie Schimmelpenninck.
Wat verder op arriveer je bij de Schipbeek. Via een voorde wordt de beek overgestoken. De voorde is een doorwaadbare plaats. Bij hoogwater stroomt het water niet alleen door, maar ook over de grote rechthoekige duikers heen. Passanten moeten dan door het water waden om de overkant te bereiken. Je steekt hier op eigen risico over, zoals borden aan weerszijden van de voorde dreigend aangeven. Nu was de voorde tijdens dit koude winterweer gelukkig helemaal droog! De wandeling gaat over het graspad vlak langs het water verder. De Schipbeek werd in de 15de eeuw in opdracht van het stadsbestuur van Deventer gegraven. Het doel was om hiermee een betere verbinding met Twente en Duitsland te krijgen. Op een aantal plaatsen in de brede snelstromende Schipbeek zijn vistrappen aangelegd. De natuur krijgt hier langs de oevers nieuwe kansen. Je loopt langs de beek als het ware door een dal heen. De weilanden aan weerszijden van de beek liggen een flink stuk hoger. Het is hier heerlijk rustig lopen. Wat verder op, na een stuw, wordt de Schipbeek in eens een stuk breder. Dit gedeelte heet de zandvang. De route gaat inmiddels over een zandpad langs de beek verder, voorbij weidse akkers en donkere schaduwrijke bosranden. Dan wordt de Schipbeek via een smalle voetgangersbrug overgestoken.
Daarna, na het oversteken van een drukke provinciale weg, loopt de wandeling over zandpaden door bossen en langs weilanden verder, de richting op van de idyllische watermolen Den Haller. Daarnaast is in een authentieke Twentse boerderij een restaurant gelegen met de zelfde naam. De naam Den Haller is afkomstig van een van de vroegere molenaars. Al in het jaar 1619 wordt de molen in een oorkonde genoemd, later was eens ook de Bisschop van Utrecht eigenaar, maar uiteindelijk kwam de watermolen in het jaar 1913 in bezit van de gemeente Diepenheim. Deze werd toen geschonken door Graaf Schimmelpenninck van Nijenhuis ter gelegenheid van zijn zilveren huwelijksfeest. Tot in de zeventiger jaren werd er dagelijks graan gemaald. De laatste echte molenaars waren de broers Gerrit en Herman Tellmann. De boerderij naast de molen werd in 1680 gebouwd. Daar woonde steeds de molenaar, maar al snel dronken de boeren er een kop koffie of een borreltje als ze op het malen van hun graan moesten wachten. Ook werd er wel eens geholpen bij het slachten van een varken. Vooral als het windstil weer was, werd het druk bij de watermolen. Op deze wijze is het tegenwoordige restaurant Den Haller in de boerderij ontstaan. De huidige molenaar is de 70-jarige Jan Olde Menger. Hij klaagt nogal over het waterschap, dat niet voldoende water door de Molenbeek laat stromen. Daardoor is er vaak te weinig kracht om de molenstenen te laten draaien. Toch moet er water door de beek blijven stromen. Toen de graaf van het kasteel Nijenhuis destijds de molen aan de gemeente Diepenheim schonk, werd namelijk bepaald dat gezorgd moest worden voor voldoende water in de grachten rond het kasteel, dat niet ver van de molen ligt. Tot op de dag van vandaag wordt die bepaling door het waterschap keurig uitgevoerd.
Het is werkelijk schitterend om in deze streek door alle die mooie landgoederen te lopen. De paden van de oude historische parkbossen en lusthoven slingeren zich afwisselend langs vijvers, beken en langs landerijen. Want er moest natuurlijk vroeger, en nu soms nog steeds, geld verdiend worden om via het verpachten van de omliggende landerijen het onderhoud van al deze mooie landgoederen te kunnen betalen. Het laatste van de vier kastelen die je op deze GPS wandeltocht tegen komt is kasteel Nijenhuis. Dit kasteel dateert uit de 17de eeuw en is in 1800 grotendeels vernieuwd. Vanaf deze tijd is het kasteel altijd bezit gebleven van de familie Schimmelpenninck. Het wordt vandaag aan de dag bewoond door mevrouw de douariere Graaf Schimmelpenninck. De wandeling maakt een slinger door het toegankelijke deel van het landgoed. Het andere deel, waarin onder andere de kasteeltuin is gelegen, is alleen toegankelijk voor de kasteelbewoners, of is stilte gebied voor het wild. Na het landgoed wordt de lange rechte toegangslaan van het kasteel afgelopen en wordt het parkeerterrein op de Goorseweg in Diepenheim weer bereikt. Ik vond het heerlijk om weer eens door enkele van de vele mooie landgoederen in Twente te kunnen lopen. Deze streek ligt jammer genoeg zo ver van Gorinchem vandaan. Anders zou ik hier wel om de paar weken in deze schitterende omgeving gaan wandelen!
Na de bebouwing van Diepenheim slaat de wandeling rechtsaf, de richting op van het kasteel Diepenheim. Over een weiland, afgezet met een wit hek, en wat schapen in de weide, zie je het kasteel in volle glorie liggen. Zo moet het hier al eeuwenlang hebben uitgezien! De oprijlaan van het kasteel wordt aan het begin gemarkeerd door een grote zandstenen poort. Het huis wordt in 1177 voor het eerst genoemd. In 1330 werd het vermeld als bezit van de bisschop van Utrecht. Na belegering en gedeeltelijke sloop in 1536 is in 1648 op dezelfde plaats het huidige huis gebouwd, door Bernard Bentinck. In de 17e en 18e eeuw is het nogal gewijzigd en in 1905 is het verbouwd. Van binnen is het in 1928 grondig verbouwd. De huidige eigenaresse van het kasteel is baronesse de Vos van Steenwijk. De wandeling maakt een rondje door het kasteelbos, om het kasteel heen, om dan het bos weer te verlaten. Even verder op de route ligt al weer het volgende kasteel Warmelo te wachten.
Het landgoed Warmelo dateert van 1339. Het kasteel is gelegen in een park met een totale oppervlakte van 7 hectare. Diverse adellijke families bewoonden het huis. De moeder van prins Bernard woonde er tot haar dood in 1971. De vier prinsessen uit het huwelijk van prins Bernhard en prinses Juliana noemden dit kasteel 'Het warme Loo', in tegenstelling tot het verblijf Het Loo van grootmoeder Wilhelmina, door de prinsessen 'Het koude Loo' genoemd. De kasteeltuinen van Warmelo zijn in de zomermaanden voor bezoekers toegankelijk en zeker een bezoekje waard. De tuinen zijn in vele verschillende stijlen aangelegd. Zo is er een tuin in de 16e eeuwse Franse stijl, en een pinetum in de 18e eeuwse Engelse stijl. In de tuinen vind je een grote verscheidenheid aan planten en dieren. Als je de tuinen bezocht en bekeken hebt, kun je nog even lekker nagenieten in het koetshuis, waar zich een theeschenkerij bevindt.
Na deze twee kastelen vlak bij elkaar gaat de wandelroute door het buitengebied van Diepenheim verder. Je loopt hier door het Twentse coulisselandschap. Een oogstrelende afwisseling van boerenland, houtwallen, prachtige statige bomenlanen en monumentale Twentse boerderijen. En, hoewel je het in deze streek niet zo snel zou verwachten, vind je hier bovendien ook water. De wandelroute voert langs de kronkelende Regge, die hier een nieuwe loop heeft gekregen, met glooiende oevers en natte natuur. Het riet en de wilgen zijn op sommige moerasachtige plaatsen al weer hoog opgeschoten. In tegenstelling tot de voormalige, in een keurslijf gedwongen, strakke en rechte Regge heeft het water en de natuur langs de Regge weer alle ruimte gekregen. Het water kan vrijuit zijn eigen weg door het landschap zoeken en daarmee gelijktijdig weer nieuwe natuur scheppen. Het ziet er hier allemaal schitterend uit. Een heel plezierig landschap om doorheen te wandelen! Vanuit vroegere jaren, door de aanleg van de Schipbeek, was de Regge afgesneden van zijn oorspronkelijke brongebieden en als het ware onthoofd. Daar is nu verandering in gebracht. In droge perioden wordt de Regge vanuit een inlaatwerk bij het kasteel Westerfilter via de Schipbeek weer van voldoende water voorzien. Gelukkig dat er tegenwoordig weer oog voor is om de oorspronkelijke natuur weer zo goed mogelijk te herstellen. Wij wandelaars varen daar wel bij!
Aan het einde van een prachtige brede, door hoge bomen omzoomde, zandweg ligt kasteel het Westerflier. Het kasteel dateert uit het begin van de achttiende eeuw, hoewel de naam Westerflier reeds voorkwam in het begin van de tiende eeuw. In het jaar 1719 werd het fraaie pand eigendom van de Haaksbergse houthandelaren Van der Sluis. Boven de toegangsdeur hebben zij een wapensteen van de familie laten aanbrengen met in Romeinse cijfers het jaartal 1729. Het hout verschepen de handelaren over de nabij gelegen Schipbeek. De familie Graaf Schimmelpenninck, de toenmalige bewoners van Het Nijenhuis kopen in 1854 het huis. Daarna is het gebouw meerdere keren gerestaureerd. Eigenaren van kasteel Westerflier zijn eeuwenlang gerechtigd tot het heffen van tol op de Riessense Diek, tussen de Borculoseweg en de Lochemseweg. Het bord met tarieven staat nog langs de weg. Als het Twentekanaal klaar is, raakt de weg in ongebruik. Dat heeft er toe geleid dat in 1948 nog slechts over het gehele jaar tien gulden aan tolgeld wordt geïnd. Niet lang daarna wordt de tolheffing afgeschaft. In de oorlog gebruiken de Duitse officieren het kasteel als hoofdkwartier. Daarna is er een meisjesinternaat in gevestigd en tegenwoordig is het een appartementencomplex. Nog steeds is het Westerflier in bezit van de familie Schimmelpenninck.
Wat verder op arriveer je bij de Schipbeek. Via een voorde wordt de beek overgestoken. De voorde is een doorwaadbare plaats. Bij hoogwater stroomt het water niet alleen door, maar ook over de grote rechthoekige duikers heen. Passanten moeten dan door het water waden om de overkant te bereiken. Je steekt hier op eigen risico over, zoals borden aan weerszijden van de voorde dreigend aangeven. Nu was de voorde tijdens dit koude winterweer gelukkig helemaal droog! De wandeling gaat over het graspad vlak langs het water verder. De Schipbeek werd in de 15de eeuw in opdracht van het stadsbestuur van Deventer gegraven. Het doel was om hiermee een betere verbinding met Twente en Duitsland te krijgen. Op een aantal plaatsen in de brede snelstromende Schipbeek zijn vistrappen aangelegd. De natuur krijgt hier langs de oevers nieuwe kansen. Je loopt langs de beek als het ware door een dal heen. De weilanden aan weerszijden van de beek liggen een flink stuk hoger. Het is hier heerlijk rustig lopen. Wat verder op, na een stuw, wordt de Schipbeek in eens een stuk breder. Dit gedeelte heet de zandvang. De route gaat inmiddels over een zandpad langs de beek verder, voorbij weidse akkers en donkere schaduwrijke bosranden. Dan wordt de Schipbeek via een smalle voetgangersbrug overgestoken.
Daarna, na het oversteken van een drukke provinciale weg, loopt de wandeling over zandpaden door bossen en langs weilanden verder, de richting op van de idyllische watermolen Den Haller. Daarnaast is in een authentieke Twentse boerderij een restaurant gelegen met de zelfde naam. De naam Den Haller is afkomstig van een van de vroegere molenaars. Al in het jaar 1619 wordt de molen in een oorkonde genoemd, later was eens ook de Bisschop van Utrecht eigenaar, maar uiteindelijk kwam de watermolen in het jaar 1913 in bezit van de gemeente Diepenheim. Deze werd toen geschonken door Graaf Schimmelpenninck van Nijenhuis ter gelegenheid van zijn zilveren huwelijksfeest. Tot in de zeventiger jaren werd er dagelijks graan gemaald. De laatste echte molenaars waren de broers Gerrit en Herman Tellmann. De boerderij naast de molen werd in 1680 gebouwd. Daar woonde steeds de molenaar, maar al snel dronken de boeren er een kop koffie of een borreltje als ze op het malen van hun graan moesten wachten. Ook werd er wel eens geholpen bij het slachten van een varken. Vooral als het windstil weer was, werd het druk bij de watermolen. Op deze wijze is het tegenwoordige restaurant Den Haller in de boerderij ontstaan. De huidige molenaar is de 70-jarige Jan Olde Menger. Hij klaagt nogal over het waterschap, dat niet voldoende water door de Molenbeek laat stromen. Daardoor is er vaak te weinig kracht om de molenstenen te laten draaien. Toch moet er water door de beek blijven stromen. Toen de graaf van het kasteel Nijenhuis destijds de molen aan de gemeente Diepenheim schonk, werd namelijk bepaald dat gezorgd moest worden voor voldoende water in de grachten rond het kasteel, dat niet ver van de molen ligt. Tot op de dag van vandaag wordt die bepaling door het waterschap keurig uitgevoerd.
Het is werkelijk schitterend om in deze streek door alle die mooie landgoederen te lopen. De paden van de oude historische parkbossen en lusthoven slingeren zich afwisselend langs vijvers, beken en langs landerijen. Want er moest natuurlijk vroeger, en nu soms nog steeds, geld verdiend worden om via het verpachten van de omliggende landerijen het onderhoud van al deze mooie landgoederen te kunnen betalen. Het laatste van de vier kastelen die je op deze GPS wandeltocht tegen komt is kasteel Nijenhuis. Dit kasteel dateert uit de 17de eeuw en is in 1800 grotendeels vernieuwd. Vanaf deze tijd is het kasteel altijd bezit gebleven van de familie Schimmelpenninck. Het wordt vandaag aan de dag bewoond door mevrouw de douariere Graaf Schimmelpenninck. De wandeling maakt een slinger door het toegankelijke deel van het landgoed. Het andere deel, waarin onder andere de kasteeltuin is gelegen, is alleen toegankelijk voor de kasteelbewoners, of is stilte gebied voor het wild. Na het landgoed wordt de lange rechte toegangslaan van het kasteel afgelopen en wordt het parkeerterrein op de Goorseweg in Diepenheim weer bereikt. Ik vond het heerlijk om weer eens door enkele van de vele mooie landgoederen in Twente te kunnen lopen. Deze streek ligt jammer genoeg zo ver van Gorinchem vandaan. Anders zou ik hier wel om de paar weken in deze schitterende omgeving gaan wandelen!
Naar de webpagina van de GPS wandeling klik hier
Meer wandelingen op de website http://www.jvanderperk.nl/
Geen opmerkingen:
Een reactie posten