Blogarchief

maandag 10 november 2008

Wandelen door prachtig gekleurde herfstbossen langs de Leuvenumse Beek en over de Poolseweg 15 km




























In de herfst, als de loofbossen alle kleurschakeringen tussen groen, geel en rood hebben aangenomen, en de bladeren in de wind al dwarrelend naar beneden vallen, is een wandeling langs de Leuvenumse of Hierdense beek een van de mooiste wandeltochten rond dit jaargetijde die je in Nederland kunt maken. Ik heb hier al eens eerder een wandeltocht gelopen en wel Leuvenumse Beek 23 km (klik hier). Toen lag het startpunt bij het landhuis Staverden. Het startpunt van de route die Hester, Hans en ik op zaterdag 8 november 2008 hebben gelopen lag echter dit keer veel noordelijker. De wandeling langs de Leuvenunse Beek begint nu vanaf het parkeerterrein van Natuurmonumenten aan de Hierderweg, gem. Nunspeet. Omdat de schemer in november al vroeg invalt, en wij niet zo heel erg van vroeg opstaan houden, is de wandeling dit keer niet langer dan 15 km. Hester, Hans en ik vinden het heerlijk om ergens halverwege de wandeltocht in een restaurant te gaan lunchen en een glas bier te drinken. De GPS wandeling is dan ook zodanig uitgezet dat je iets over de helft langs het restaurant de Zwarte Boer komt.

Op het parkeerterrein staat een informatiepaneel van Natuurmonumenten. Hierop zijn meerdere wandeltochten aangegeven. Ik heb een foto van dit paneel gemaakt zodat ik thuis op mijn gemak met hulp van de digitale topografische kaart meerdere GPS wandelingen, zoals over de zandverstuivingen van Hulsthorst, door deze streek kan uitzetten. In vroegere jaren kon je de auto vlak bij het begin van het pad langs de beek parkeren. Nu moet je eerst 600 meter wandelen voordat de beek bereikt wordt. Dat is lang geen straf want de loofbossen zijn hier overal prachtig gekleurd. Het was een mooie zonnige herfstdag. Heerlijk wandelweer. We hadden er alle drie echt zin in. De beek stroomde behoorlijk. Er is de laatste jaren van alles aan gedaan om de beek weer vol met helder stromend water te krijgen. De Hierdense Beek stroomt van het Uddelermeer en Bleeke Meer (Uddel) naar het Veluwemeer (Hierden) over een lengte van ongeveer 25 km. De beek stroomt in een kleine, goed zichtbare dalvlakte. De beek wordt lokaal anders genoemd, zo spreekt men in Leuvenum over de Leuvenumse Beek en in Staverden van de Staverdense Beek. De Hierdense Beek is een ecologische verbindingszone tussen het open gebied langs de randmeren en de Veluwe. De beek schakelt zo natuurgebieden aan één waardoor dieren een groter leefgebied krijgen.

De Leuvenumse Beek stroomt op de grens van het Leuvenumse Bos en Leuvenhorst. De Leuvenumse Beek is vroeger op sommige plaatsen rechtgetrokken, om het water sneller te laten stromen. Dit was nodig in verband met de watermolens die er stonden. Tegenwoordig laat men de beek weer kronkelen en stroomt het water weer langzamer. De beek treedt bij hoog water buiten zijn oevers. Bij een watervalletje langs de Leuvenumse Beek staat een huis (ten noorden van Leuvenum, aan de Poolseweg) met op de gevel de naam ‘De Zandmolen’. De watermolen werd gebouwd in 1692 en in 1865 weer afgebroken. In de 18e eeuw dreef de beek nog negen molens aan. Alle molens waren eigendom van de Heer van Essenburgh. Ze werden gebruikt voor de productie van papier. De bovenbeek werd gedeeltelijk afgedamd en geleid in de onderbeek. Het vallende water kon zo het waterrad een draaiende beweging geven. Zulke papiermolens waren op meerdere plaatsen aan de rand van de Veluwe te vinden. Het zeer heldere water van de Leuvenumse Beek kwam goed van pas. Het Veluwse papier stond bekend om zijn witheid. Op een gegeven moment kleurt de Leuvenumse Beek rood van het ijzer. De beek wordt hier ook wel de 'rode beek' genoemd. Het rode water mocht niet naar de papiermolens en de beek werd dus omgelegd. Het papier zou immers anders bruin worden.

Het beekdal is steeds een belangrijke vestigingsplaats geweest. In de loop der eeuwen werden het dal en de omgeving aangepast aan de behoeften van de bewoners. De beek werd opgeleid naar de randen van het beekdal, voor het aandrijven van de watermolens en voor het bevloeien van de graslanden in het beekdal. In het beekdal werd leem gewonnen om stenen van te bakken. Op de flanken van het beekdal werden de boerderijen gebouwd met daarbij akkers en grote percelen hakhout. Op de grens met de heide waren bossen met naald- en loofhout. Om het zure water van de heide uit de velden te houden en om wildvraat tegen te gaan werden wallen langs het beekdal aangelegd. De ontginning van het beekdal concentreerde zich aanvankelijk rond Leuvenum en Staverden. In de 19de eeuw ontwikkelde Staverden zich in snel tempo, vooral na de aankoop van het landgoed door Jan Rudolf Kemper in 1835. Woeste gronden werden aan het bezit toegevoegd en ontgonnen, wegen werden aangelegd of verbeterd. Geleidelijk werden de gronden stroomopwaarts ontgonnen tot landbouwgebied. De heide en de veengebieden zijn lang onontgonnen gebleven. Toen de heide zijn functie voor de landbouw begon te verliezen is ze bebost of omgezet in landbouwgrond.

Hester, Hans en ik hebben hier al veel gewandeld. Het is echter steeds weer heerlijk om langs de rand van de beek door de herfstbossen te dwalen. Je komt ogen te kort door het het kleurrijke natuurschoon om je heen. De kant van de bomen die door de zon wordt beschenen licht op in een felle groen, geel en rode kleurenpracht. De andere niet beschenen kant is pikzwart. Het contrast in de herfstbossen met de laagstaande zon is veel te hoog om direct goede foto's op te leveren. Hier moet thuis eerst flink aan ge-photoshop-t worden voordat de foto's echt mooi worden! Ik was niet de enige enthousiaste amateurfotograaf deze dag. Een groepje collega's waren langs de beek druk in de weer met statieven en joekels van telelenzen om al het moois vast te leggen. Op dit punt verlieten wij de beek. De wandelroute gaat verder over de Poolseweg. Eerst over een minder interessant stukje met veel naaldbos maar dan gaat het verder door prachtige gekleurde loofbossen. Het landschap is hier aan de rechterzijde heuvelachtig. Aan de linkerzijde zie je wat lager in het bos de beek liggen. Het is hier echt het mooiste stukje van deze beroemde Poolseweg om te lopen of fietsen.

Op een gegeven moment zie je links een kleine waterval in de beek liggen. Hier gaat de route rechtsaf het heuvelachtige landschap in. De wandeling gaat verder over een smal kronkelig paadje door afwisselend loof- en naaldbossen. Hester had de wandeltocht voor deze dag uitgekozen. Het was dus haar wandeling. Ik vroeg bezorgd of dat er naar haar smaak wel voldoende gekleurde loofbossen op dit stuk van de route waren. Ze was tevreden, dus ik ook. Ze had de avond daarvoor bij haar thuis voor een heerlijke fondue gezorgd. Ik wil haar graag te vriend houden, want ik ben nu eenmaal een lekkerbek en gek op fonduen! De wandeling steekt een verharde weg over en gaat dan door doodstille naald- en loofbossen verder. De bossen worden verlaten en de route loopt langs de rand van weilanden en houtwallen verder. Het laatste stuk van de route voor dat het restaurant De Zwarte Boer wordt bereikt gaat door een parkachtig landschap van een vroeger landgoed. Dan wordt De Zwarte Boer bereikt. Wij kwamen via de achterzijde het gebouw binnen. Dat was eigenlijk niet de bedoeling van de eigenaar of bedrijfsleider, zo bleek. We vonden een leuke tafel in de antiek en historisch ingerichte restaurant ruimte. De eeuwenoude uitspanning “De Zwarte Boer”, gelegen in het schitterende Leuvenum, heeft een geschiedenis die terugvoert naar het jaar 1600.Het prachtige pand (van oorsprong een boerderij) stond toen al bekend als pleisterplaats/poststation. “De Zwarte Boer” bevindt zich op het kruispunt van de oude hessenwegen Harderwijk-Deventer, Amersfoort-Zutphen en Putten-Zwolle. De diligences die hier passeerden konden hier een tussenstop maken. De paarden konden hier worden verwisseld, brieven en pakjes konden worden overgedragen. Ook de koetsiers konden even bijkomen van een lange rit en aandacht schenken aan de inwendige mens in de gelagkamer, om vervolgens hun rit voort te zetten. Voor wie het kon betalen was er zelfs de mogelijkheid om te overnachten in de bedstee. Zoals op veel plaatsen op de Veluwe het geval is, is ook aan dit historische gebouw van De Zwarte Boer een legende verbonden. Deze luid:

---------------------------------------------------------------------------------------
Legende
Er wordt gefluisterd dat het onder de fundering van het Oude Huis te Leuvenum zich het koninkrijk bevind van een Elfenkoning en koningin met hun elfenvolk. Zij hielden toezicht op de balans tussen goed en kwaad en beschermden de handelsreizigers tegen wilde dieren en struikrovers. Met het strooien van een klein beetje toverpoeder, schenen zij kwaadaardige intenties weg te nemen en zelfs gevoelens van onvoorwaardelijke liefde te kunnen bewerkstelligen.Dit kwam een de kwaadaardige baron (met de bijnaam “Zwarte Baron”) van een nabijgelegen kasteel ter ore. Hij wilde de toverkracht van de elfjes aanwenden om een schone jonkvrouwe de zijne te maken. Zij wilde namelijk niets van hem weten, daar de baron op zijn zachtst gezegd onmenselijk was. Rondom het middernachtelijk uur, op de dag dat de lente overging in de zomer, wist hij de elfenkoningin te ontvoeren. Wat hij niet wist was dat de toverkracht alleen werkte wanneer de koning en de koningin gezamenlijk hun poeder strooiden. Om haar gemaal niet in gevaar te brengen zei de koningin niets. De koning was radeloos en verloor alle hoop zijn gemalin ooit terug te zien. Na drie maanden kleurde hij de bladeren van de bomen diep rood om zijn liefde voor haar te uiten. De zoektochten van het elfenvolk haalden niets uit. De koningin was onvindbaar. De bomen verloren hun bladeren. De koning dreigde te bezwijken aan een gebroken hart. Met zijn laatste beetje toverkracht toverde hij op 21 december een dik pak sneeuw. Daar waar de koningin zat gevangen smolt de sneeuw meteen weer weg. Haar liefde was zo sterk en warm dat geen sneeuwvlokje bleef liggen. Toen werd zij snel gevonden. De baron besefte ineens dat echte liefde onoverwinnelijk is en barstte in tranen uit. Hij werd vergeven.De Baron veranderde. Hij doneerde al zijn bezittingen aan de armen en verliet zijn kasteel. Hij betrok een boerderij in Leuvenum om daar de handelsreizigers veilig onderdak te bieden en een goede maaltijd te serveren.
----------------------------------------------------------------------------------------

Hester, Hans en ik genoten van een heerlijke lunch en een goed glas bier. Uitgerust en verkwikt gingen we weer op pad om het tweede deel van de route te gaan afleggen. De route gaat eerst een stukje over een verharde weg om dan linksaf over een bospad weer de schitterende gekleurde loofbossen in te duiken. En dat is weer een herhaling van het eerste deel. De zon stond inmiddels een stuk lager. De grote contrasten van hel licht en zwarte schaduwen waren verdwenen. Het licht in het bos was nu prachtig van kleur, waarbij blauwe en oranje tinten de boventoon voerde. Schitterend licht om de gekleurde herfstbossen te fotograferen. Het oog van Hans viel bij de voet van een boom op een bijzondere soort zwam. Wij hadden een dergelijke zwam nog nooit eerder gezien. Ik heb er een mooie foto van kunnen maken. Hester en Hans redde het leven van een pad. Er kwamen een paar mountainbikers op het bospad aangereden. Hester en Hans gingen beschermend rond het reptiel staan, zodat het niet onder een fietswiel werd geplet. Een klein gedeelte van de wandeling gaat over een schitterend mooi geheim pad langs de beek, dat ik niet in de GPS track op de website heb opgenomen. Wij houden dat stiekem voor ons zelf! Maar het stuk wat wel in de GPS track is opgenomen is ook heel mooi, dus maak je geen zorgen! Het laatste stuk van de route volgt weer het pad langs de oever van de beek. Dit is het zelfde gedeelte wat wij al eerder in de ochtend hadden afgelegd. Maar het is zo mooi, en andersom lijkt het weer totaal nieuw, zodat wij hier weer met volle teugen te liepen genieten. Het was een werkelijk fantastisch mooie wandeltocht waar ik zeker van ben dat wij de tocht in volgende jaren weer in de herfst zullen gaan afleggen!


Naar de webpagina van de GPS wandeling klik hier

Meer wandelingen op de website http://www.jvanderperk.nl/

2 opmerkingen:

Anoniem zei

Hoi Joop,
Ja, dat was echt een schitterende wandeldag. Mooier dan deze dag kan een herfstbos niet zijn. De foto's in dit blog zijn prachtig en we kijken uit naar die vele foto's die jij hebt gemaakt. Dat moeten er wel veel zijn want we waren je regelmatig kwijt. Soms liepen we even terug om te kijken of je niet ergens de beek ingerold was. Op zich niet zo vreemd want met dat prachtige blad overal was het onderscheid tussen grond en water soms haast niet zichtbaar. Een dag waar letterlijk en figuurlijk een gouden gloed over lag.
Groet, Hester

Anoniem zei

Hoi Hester
De gouden gloed die over deze dag lag strekte zich zelfs uit naar de inhoud van de bierpullen, met het heerlijke goudgele gerstenat, wat wij tijdens de lunch in restaurant De Zwarte Boer hebben gedronken! Een drie dubbele gouden gloed op deze dag!
Groetjes Joop.