Wandelen door het wellicht bestbewaarde geheim van Nederland, volop genieten van de pure natuur in het dal van de Ruiten Aa 18 km.

Westerwolde is misschien wel het bestbewaarde wandelaarsgeheim van Nederland. Het landschap waarin de beekjes Ruiten Aa en Mussel Aa samenstromen in de Westerwoldse Aa biedt een grote variëteit in flora en fauna. Terwijl in de verte in het bos het geklop van een specht klinkt, springen reeën door struikgewas en over houtwallen. Welkom in Westerwolde, Zuidoost-Groningen. Hester en ik hadden al eens eerder een wandeling met een lengte van 20 km gemaakt door het prachtige natuurgebied Westerwolde klik hier.

Wij hadden toen het gebied gelijk in ons wandelhart gesloten. Oost-Groningen is voor veel mensen onbekend en onbemind. Wij tweeen vormen daar geen uitzondering op. Maar als je daar eenmaal een keer bent geweest, kom je weer terug. Wacht niet te lang voor het ervaren van de rust en ruimte, want het wordt al steeds drukker in de Groningse bossen. Eigenlijk verwacht je niet een dergelijk schilderachtig kleinschalig slingerende beeklandschap in dit verder zo strak ogende land.

Als je vanuit Zwolle de provincie Groningen binnen rijdt dan voert de weg door onafzienbare rechthoeken van vlakke weilanden en akkers. De verre, volledig waterpas liggende, horizon wordt vrijwel niet door andere obstakels onderbroken. Hoe anders is dit in Westerwolde! Het dal van de Ruiten Aa is puur natuur, compleet met restanten van oerbossen, wilde orchideeen en oud-Hollandse runderrassen zoals de Lakenvelders.

In dit verre puntje van het vaste land, waar Nederland bijna ophoudt en overgaat in weidse wadden, eilanden, zee en wind, begint de wandeling in het beschermde dorpsgezicht van Smeerling. Niet alleen het natuurgebied is eigendom van Natuurmonumenten, maar deze vereniging bezit in Smeerling ook enkele prachtige gerestaureerde Saksische Westerwoldse boerderijen uit de zeventiende en achtiende eeuw.

Langs de Ruiten Aa loop je het ene moment door bloemrijke graslanden en het andere moment door ongeordende bossen. Geen gerangschikte rijtjes bos, maar bomen van meer dan 200 jaar oud. Voor nog meer variatie en soorten rijkdom worden sinds 2006 grote stukken landbouwgebied weer teruggegeven aan de natuur. De bovenste laag grond wordt afgegraven om weer arme grond te krijgen voor heidegebieden en schraal grasland.

De variatie aan wegen en paden waar over de route voert is groot. Je wandeld over zandwegen, soms over een stukje verharde weg, maar ook het struinen door weilanden, de uiterwaarden van de beek en het beslechten van een enkele prikkeldraad afrastering zal je op je pad tegenkomen. De minder ervaren struiners onder ons zijn dus gewaarschuwd! Mits het niet anders is aangegeven, mag er in dit natuurgebied op veel plaatsen volop worden gestruind.

Het was op deze donderdag 29 april 2010 heerlijk zomers lenteweer. In de ochtend nog wel een beetje drukkend, zo vond mijn wandelmaatje Hester, maar wat later maakte een verfrissend briesje het wandelen door het mooie beekdal uiterst aangenaam. Nog maar vrij recent, in de jaren rond 1960, is 't Oal Daip, de Ruiten Aa voor Hollanders, rechtgetrokken. Het lijkt wel een beetje van de gekke dat nu alles juist weer kronkelig wordt gemaakt.

Hebben de waterschappen dan vroeger stommiteiten begaan en toen nodeloos een hoop geld aan het rechttrekken uitgegeven? Toch is dat niet zo. Destijds stond de waterbeheersing vooral in dienst van de landbouw. Het gebied rond het beekdal heeft echter, net als op veel andere plaatsen in Nederland, een nieuwe bestemming gekregen , waarbij natuurwaarden een belangrijke rol spelen. Een kronkelende en sneller stromende beek biedt meer mogelijkheden voor de vissen in de beek en de flora en fauna aan de oevers.

Tegelijkertijd maakt het de beek aantrekkelijker voor ons wandelaars en andere recreanten. Bovendien wordt met de herinrichting niet alleen de beek, maar ook in het gebied eromheen de cultuurhistorische en archeologische waarden hersteld. En, zeker niet minder belangrijk, biedt de herinrichting van het beekdal de mogelijkheid om niet alleen de beek, maar het complete beekdal te benutten om water langer vast te kunnen houden. Ons hoorde je deze dag dan ook helemaal niet mopperen, want het resultaat van de herinrichting van de natuur rondom de Ruiten Aa is werkelijk oogstrelend mooi en liepen wij volop van het wandelen te genieten!

Een klein nadeeltje van een dergelijk nog tamelijk onbekend stil natuurgebied is het ontbreken van horeca langs de route. Bij het beginpunt van de route vind je wel de theetuin van Natuurmonumenten in een prachtige gerestaureerde boerderij, maar verder valt er geen horeca onderweg te bekennen. Wij waren dan ook zeer gelukkig toen ons oog viel op een oude fiets langs de weg, die middels een aanwijsbordje de richting aangaf van de theetuin d' Padstal. Het aanwijsbordje op de oude fiets is een noodgreep, zo hoorde we even later van de eigenares van de theetuin. Een vast bord langs de weg staat de gemeente niet toe. De theetuin is eind vorig jaar geopend. De eigenaars zijn druk bezig met de kostbare renovatie van deze grote boerderij en proberen middels de theetuin en andere activiteiten extra inkomsten te genereren.

De theetuin is in de opbouwfase. Je moet je klandizie melden door stevig met een touw de klepel van een klok te luiden. De honden hadden vanuit de afgezette ren aan de andere zijde van de boerderij met luid geblaf onze komst al gemeld. De eigenares kwam direct aanlopen. Wij zaten prins en prinses heerlijk in gemakkelijke tuinstoelen, in de nog jonge boomgaard onder een parasol, van onze verkoelende frisdrank te genieten. Ik trof het zeer deze dag, want de overheerlijke appeltaart met slagroom was voorhanden. Dat is niet elke dag het geval, zo waarschuwde de eigenares mij nadrukkelijk! Maar mocht je als wandelaar van deze tocht ook hier eens neerstrijken, zou ik je adviseren om er beslist naar te vragen. De appeltaart is werkelijk verrukkelijk! Na een gezellig praatje met de eigenares, en een ijsje als toetje, vervolgden wij onze weg, om daarna bij het eindpunt zeer voldaan in de auto te stappen, om de terugreis vanuit het hoge Noorden naar het 115 km lager gelegen Zwolle te aanvaarden.

Naar de webpagina van de GPS wandeling klik hier

Meer wandelingen op de website http://www.jvanderperk.nl/