Wandelen over landgoederen, langs boerenerven en beken. Rust, kleinschaligheid en de combinatie van natuur en cultuur bepalen hier de sfeer langs het Paradijspad 11 km.

Ik mag regelmatig graag weer eens een klompenpad gaan lopen. Deze klompenpaden vind je in de provincies Utrecht en Gelderland klik hier. Klompenpaden zijn rondwandelingen in het agrarische cultuurlandschap. Ze gaan zoveel mogelijk over historisch tracé en voeren over onverharde paden via boerenland en landgoederen. Rust, kleinschaligheid en de combinatie van cultuur en natuur bepalen de sfeer en vertellen bewoners en wandelaars over de geschiedenis van hun omgeving. Met deze wandelroutes willen Landschap Erfgoed Utrecht en Stichting Landschapsbeheer Gelderland bij te dragen aan de beleefbaarheid van het landschap en de cultuurhistorie.

 Op zaterdag 6 februari 2010 was het nevelig rustig winterweer. Best wel lekker wandelweer en ik besloot om het Klompenpad 'Het Paradijspad' in het buitengebied van Barneveld te gaan lopen. Het Klompenpad is genoemd naar de streek waar het pad door heen loopt en die bij de Barnevelders bekend staat als Het Paradijs. Het is niet zo verwonderlijk dat dit gebied zo genoemd wordt, want het is nog steeds een ongerept stuk natuur. Wandelaars komen reeen, hazen en eekhoorntjes tegen, op het heideveld broeden wulpen, fazanten en wintertalingen, er bloeien wilde orgideeen en in de hakhoutbosjes wordt de zang van de nachtegaal gehoord. De wandelaars uit het dorp genieten van de weldadige rust en wanen zich in een paradijs. In de loop der jaren is er het een en ander veranderd, maar het gebied is nog steeds een Paradijs!

Het startpunt van het Klompenpad 'Het Paradijspad' ligt naast de kaasboerderij Vanelly, Achterveldseweg 26 in Barneveld klik hier. De auto kan op de parkeerplaats van de kaasboerderij worden geparkeerd. Het was op deze zaterdagmorgen bij de kaasboerderij een komen en gaan van klanten. In de boerderijwinkel is een ruim assortiment streekproducten te vinden. Gedurende de openingstijden kun je bij Vanelly ook terecht voor een ijsje of een kop koffie. Vijftig meter ten oosten van de parkeerplaats, rechts naast het informatiepaneel van het klompenpad, begint het Paradijspad. Het eerste stuk loop je over een soort van verhard koeienpad gelegen tussen twee rijen bomen en struiken. Je passeert hierbij een allergaartje van landbouwgereedschap, wat je gewoonlijk bij een volop in bedrijf zijnde boerenbedrijf kunt vinden. Daarna gaat de route linksaf over een opstap en een bruggetje het open weiland in. Het kan niet missen, want om te voorkomen dat de argeloze wandelaars van het Klompenpad de afslag zouden missen heeft de boer een aantal waarschuwingsborden geplaatst. Hij zal dat, door ervaring wijs geworden, niet voor niets gedaan hebben.

Je struint nu verlopig een stuk door de weilanden waarbij zo nu en dan via een smal bruggetje een aantal sloten worden overgestoken. Ondanks het nevelige koude winterweer hing er al een vleugje van het komende voorjaar in de lucht. Ik liep volop van de omgeving, de rust en de mooie natuur te genieten. De bergen van Zwitserland zijn mooi, ik wandel er graag, maar het Hollandse polderlandschap, al hoewel heel vlak, doet daar als mooie boeiende natuur beslist niet voor onder. Na het onverharde pad door de weilanden gaat het daarna rechtsaf over een zeer rustige verharde toegansweg van een boerderij. Wat verder op gaat de wandeling weer verder over een onverharde weg. De Barneveldse Beek wordt overgestoken. Op dit punt is de Barneveldse Beek gekanaliseerd. Op enkele andere plaatsen heeft het Waterschap Vallei & Eem in samenwerking met de grondeigenaren de Barneveldse Beek haar natuurlijke slingerende loop door het landschap terug gegeven en zijn er vispassages langs de stuwen aangelegd.

Het waterschap heeft de afgelopen jaren de Barneveldse Beek al gedeeltelijk ingericht als verbindingszone. Zo heeft de beek geleidelijk aflopende oevers en steile binnenbochten gekregen. Ook zijn er langs de beek houtwallen, vochtige graslanden, poelen en nevengeulen aangelegd. Hier en daar heeft het waterschap zelfs de oude beekloop opgegraven. Al deze maatregelen verbeteren de ecologische kwaliteit van de beek en hun stroomgebied. Waterschap Vallei & Eem heeft veel aandacht voor het verbeteren van het natuurlijk evenwicht en veel verschillende planten en dieren voelen zich thuis in dit afwisselende landschap. Na de beek begint het Paradijs van de Barnevelders en nu ook dus tegenwoordig ook van de klompenpadwandelaars. De natuur is prachtig, ik kan niet anders zeggen! Officieel heeft dit gebied de naam Landgoed Groot Bylaer. De route maakt een rondje om een grote boerderij. Daarna, wat verder op door het bos, wordt de Kleine Barneveldse Beek bereikt.

Je wandelt afwisselend in de oorspronkelijke beekbedding van de Kleine Barneveldse Beek en het kanaal dat in de jaren vijftig van de vorige eeuw is gegraven. In die tijd zijn veel kronkelende beken rechtgetrokken om overtollig water snel af te kunnen voeren. Daarbij werd weinig rekening gehouden met de natuurwaarden met als gevolg dat de natuur langs de Kleine Barneveldse Beek de laatste decennia is verdroogd. Waterschap Vallei & Eem heeft in 2007 een nieuwe stuw aangelegd en de oude meander van de Kleine Barneveldse Beek weer in ere hersteld. In deze nieuwe situatie wordt de oorspronkelijke beekbedding weer gebruikt en is er bij hevige regenval een overstort mogelijk naar de verkavelde beek. Deze maatregelen moeten er voor zorgen dat de verdroging wordt bestreden en de natuur- en landschappelijke waarden weer zullen toenemen. Door de bochten in de beek ontstaan diepe gedeelten in de buitenbocht en zandbanken in de binnenbocht. Het verschil in diepte en stroming trekt veel bijzondere planten en dieren aan. Zo heeft de ijsvogel, na een afwezigheid van dertig jaar, weer gebroed in de steile kant langs de beek. Ik zag bij het langs lopen dat de beek behoorlijk stroomt en dat deze er heel natuurlijk uitzag, of het hier er door de eeuwen heen altijd zo geweest zou moeten zijn.

Het landgoed Klein Bylaer wordt betreden. In de houtwal links van het pad, direct na het oversteken van de Kleine Barneveldse Beek, staan oude boomstronken. Dit zijn iepenstoven. De iepen zijn honderden jaren geknot en hebben daardoor enorme stobben (stoven) gekregen. Kijk eens naar de bladeren. Als de bladvoet ongelijk is, dan is het blad van een iep. Deskundigen verbazen zich er over dat deze eeuwenoude iepen geen last hebben gehad van de iepenziekte. Volgens de overlevering zou Melis van Bylaer in 1380 een klooster hebben gesticht in de nabijheid van de iepenstoven. Al vrij snel werd dit klooster omgevormd tot een kasteel, bestaande uit drie aan elkaar verbonden huizen met een toren, omgeven door een muur en een gracht. Dit kasteel kreeg de naam Bijlerbosch. Omstreeks 1748 werd het kasteel gesloopt en zijn de stenen waarschijnlijk gebruikt bij de bouw van boerderijen in de omgeving: bij opgravingen in 1873 heeft men namelijk bijna niets van het kasteel kunnen terugvinden.

Een verharde weg wordt overgestoken waarna de wandeling verder gaat door het Landgoed Klein Bylaer - Erica. Voorheen heette dit terrein van het Geldersch Landschap Erica. De naam Erica heeft betrekking op de dopheide die in dit vroeger zo natte en voedselarme gebied rijkelijk voorkwam. Het terrein van het Geldersch Landschap bestaat uit een vochtig heideveld dat is omringd door bossen. Het landgoed heeft een heel gevarieerd karakter. Het bestaat uit naald- en loofbossen, stromende beekjes, vennetjes, moerasjes, heidevelden, akkers, weilanden, houtwallen en boerderijen. Dit alles zorgt er voor dat er in het gebied veel verschillende vogels voorkomen. Tijdens een inventarisatie die in 2005 is gehouden, zijn wel 55 soorten vogels geteld!

Onderweg tijdens de wandeling krijg je veel nestkastjes te zien, die op verschillende hoogten aan de bomen zijn opgehangen. De nestkasten worden opgehangen en beheerd door het IVN- Barneveld. Elk jaar worden er in het broedseizoen 2 of 3 nestkastencontroles uitgevoerd. Daarbij wordt vastgesteld en genoteerd: door welke vogel wordt de kast gebruikt, hoeveel eieren bevinden zich in het nest en hoeveel jongen zitten er in het nest. Wanneer je deze tellingen uitwerkt en vergelijkt met tellingen van vorige jaren, dan kun je daar conclusies uit trekken. Zoals het aantal van een bepaalde vogelsoort en het aantal jongen dat uitgekomen is. Dat geeft een beeld over de leefomstandigheden in het bos. Vroeger hingen de meeste kasten op zo'n 3 a 4 meter hoogte en moest je een ladder meenemen om de controles uit te kunnen voeren. Voor het gemak zijn de kasten nu lager (op ooghoogte) opgehangen, waardoor controleren gemakelijker is. Enige nadeel is dat de broedende vogels en jongen minder rust krijgen, omdat menig wandelaar een kijkje neemt in de nestkasten. Dus daar moet een ieder wel even rekening mee houden. Let overigens wel op: ook wespen en bijen kunnen een nestkast gaan gebruiken. Wanneer je dan een kastje opent met een nest, dan bestaat de kans dat je heel hard moet gaan lopen!

De wandeling gaat over het heideveld Erica Noord. Een deel van de heide is bedekt met prachtig gelegen vennen. Deze waren op het moment dat ik hier wandelde nog geheel bedekt met een laag ijs. Het was nog duidelijk te zien dat hier in de afgelopen vorstperiode door de Barnevelders druk werd geschaatst. De langs de schaatsbaan weg geveegde, en opgehoopte sneeuw, was pas half gesmolten. Op deze plaats kwam ik pas de eerste andere wandelaars op deze wandeldag tegen. Wel een teken hoe rustig het langs het Paradijspad is. Tijdens het wandelen leef ik mij uit in een aantal andere hobby's. Naast het fotograferen en filmen maak ik ook op mijn smartphone 'live' wandelnotities en stuur deze verhalen inclusief kleine foto's over het mobielnetwerk door naar de wandelblog op mijn website. Ik kreeg op deze posts op mijn blog een reactie van iemand die daarbij ook een link doorgaf van schitterende winterfoto's die hij langs het Paradijspad heeft gemaakt klik hier. Het is maar zelden dat er in de winter zo'n periode plaats vind waarbij de bomen en struiken zo prachtig bedekt zijn met een dikke laag rijp en waarbij de zon volop schijnt! Na de heide keert de route over de zelfde paden weer terug naar het uitgangspunt bij de kaasboerderij. Een schitterende wandeling waar ik zeer van heb genoten!

Downloaden GPS track van de route klik hier

Meer wandelingen op de website http://www.jvanderperk.nl/