Een paar jaar geleden stonden de velden in de Noordwaard, de polder vlak naast de Brabantse Biesbosch, nog vol met suikerbieten. Nu kan je met de kano over de verdronken akkers varen. Het water staat er 2,5 meter hoog. De Noordwaard is al gedeeltelijk, en wordt nog verder, aan de rivieren prijs gegeven. In planologische termen gesproken wordt de ontpoldering van de Noordwaard in twee fasen uitgevoerd. Het gedeelte wat nu onder de waterspiegel is verdwenen is Noordwaard 1. Er zijn geulen gegraven, bruggen en wegen aangelegd en buitendijken doorgegraven om water in het gebied toe te laten In de komende jaren volgt de uitvoering van het tweede gedeelte Noordwaard 2. De tweede fase van het terug geven van de polder aan de rivieren moet in 2015 voltooid zijn. Dit allemaal is een gevolg van het project 'Ruimte voor de rivier'. Bij hoogwater vind het water van de Nieuwe Merwede in de Noordwaard, en de Brabantse Biesbosch, door de uitvoering van het project, voldoende bufferruimte om de dijken bij Gorinchem te ontlasten. Dan zal het water daar bij hoogwater dertig centimeter minder hoog tegen de dijken komen te staan. Dat lijkt niet veel maar over het grote oppervlakte genomen gaat het hierbij om een enorme hoeveelheid water! De bijna-overstromingen van 1993 en 1995 hebben wel wat ingang gezet! De politiek werd door de angstige bevolking, die hals over kop moest evacueren uit de laag gelegen polders langs de rivieren, met de neus op de feiten gedrukt. Deze bijna-overstromingen blijken achteraf een zegen voor de Biesbosch. Het natuurgebied is van 5800 hectare natuur, begin jaren negentig gegroeid naar elfduizend hectare nu. De tien boeren die tot nu toe in de Noordwaard 1 hun biezen hebben moeten pakken zullen daar wel anders over denken. Noordwaard 2 moet in 2015 klaar zijn. Daar wordt nog geploegd, maar op de plankaarten staan de boerderijen er met rode en groene stippen aangeven. De rode stippen zijn de boerderijen die laag in de polder zijn gelegen. Die moeten weg.
Begin februari 2006 heb ik voor het eerst de wandeling Rondje Boomgat door de Noordwaard gelopen. De eerste werkzaamheden voor de ontpoldering waren al begonnen. Op dat moment werden er twee viaducten, over de reeds eerder in de polder gegraven stroomgeulen, aangelegd. De Noordwaard was toen nog helemaal droog. De dijken naar de rivieren waren nog niet doorgestoken. De wandeling ging voor een groot deel over de toen nog ongeschonden dijken. Op 7 mei 2008 heeft Prins Willem-Alexander de officiële opening verricht van de Noordwaard. De opening vond plaats bij de Bandijkbrug, waar de Maas en de Rijn elkaar ontmoeten. De Prins verrichte de opening door plaats te nemen op een 110 tons graafmachine, om een dijk door te graven, die daarvoor nog voorkwam dat het water van de Merwede direct de Noordwaard in stroomde. Of hij dat expres deed vermeld de historie niet: er vielen bij de graafwerkzaamheden van de Prins een aantal grote kluiten aarde van de grijper van de machine in het water, waardoor een aantal hoogwaardigheidsbekleders, waaronder de Commisaris van de Koningin in Noord-Brabant mevrouw Maij-Weggen onder de water- en modderspetters kwamen te zitten. Dit tot groot vermaak van het publiek die het tafereel op het nieuwe viaduct op afstand gade sloeg.
Goed, nu weer terug naar het wandelen. De GPS wandeling Rondje Boomgat kon van af dit tijdstip niet meer worden gelopen. Of je moet onderweg tijdens het wandelen van een stukje zwemmen houden. Dan kan het natuurlijk nog wel. Maar voor de wandelaars met watervrees moest een nieuwe route komen. Op 2e Paasdag 13 april 2009 was het prachtig weer en had ik er echt zin in om gewapend met de verrekijker, telelens, videocamera en GPS apparaat het nieuwe natuur gebied te voet te verkennen en onderweg mooie foto's van vogels en de waterrijke natuur te maken. Aan de topografische kaart en Google Map had ik niets, want deze kaarten lopen nu eenmaal een paar jaar achter, en geven nog de oude situatie van een droge Noordwaard aan. Dus zo maar ergens met het lopen beginnen was het devies. Waar vroeger de verharde toegansweg naar het Biesbosch museum lag, is nu nieuwe natuur ontstaan. Een mooi punt om de auto te parkeren en met wandelen te beginnen. De wandeling loopt voor het eerste gedeelte over een lage dijk. Een paar weken eerder had het water in de rivieren wat hoger gestaan. Dat zie je onmiddellijk terug in de daardoor wat meer ondergelopen Noordwaard. Vorige jaar zomer 2008 was ik hier nog met de kano geweest. Waar toen nog land boven het water uitstak, was dit nu inmiddels onder de waterspiegel verdwenen. Het is hier op dat lage dijkje fantastisch mooi lopen. Aan weerskanten water en massa's watervogels. Wel jammer genoeg te ver weg om mooi op de foto te krijgen. Het dijkje houdt op. Je moet nu al struinend, afhankelijk van de waterstand bij hoog of laag water, verder je weg bepalen. Er daalt hier al wandelend een heel vrij gevoel over je heen. Heerlijk hoor, om zo vrij uit over ongebaande wegen door de natuur te dwalen.
Jammer genoeg dwingt het water je op een gegeven moment terug naar het asfalt en moet je over het fietspad van Bandijk je weg verder vervolgen. Dat is echter helemaal geen straf! Aan beide zijden van de weg liggen onafzienbare grote watervlakten. Daar heb je hier van de wat hoger gelegen weg een prachtig uitzicht over. De wandeling gaat over het nieuwe viaduct. Na het viaduct heb ik door een klaphek een uitstapje gemaakt naar een uitkijkpost. Vroeger liep hier ook een verharde weg. Daar is nu niets meer van te zien en zie je alleen nog maar heel veel water. Een paar vogelaars hadden de verhoogde uitkijkpost, met een grote kijker op een statief, in beslag genomen. Ze genoten van het heerlijke weer, hun broodjes en het mooie uitzicht over het water. Na een praatje gemaakt te hebben stapte ik weer op, terug door het klaphek, naar het fietspad op de Bandijk. Na zeshonderd meter kan het fietspad worden verlaten. Op dit punt, waar een van de twee stroomgeulen van de Noordwaard uitmond in de Nieuwe Merwede, wordt de route van de oude wandeling weer opgepakt. Je loop hier verder over het graspad van de rivierdijk. Weer zo'n zeshonderd meter verder wordt de rivierdijk verlaten en gaat de wandeling over een smal fietspad op een hoge dijk de polder in. Ook hier weer de meest schitterende uitzichten over het water van de Noordwaard. Hier en daar zijn er langs het fietspad heerlijk zittende lage banken te vinden. Bij een gemaal verlaat de route het fietspad en loop je verder over een graspad op een brede dijk. Links van je kijk je uit over de vlakke lege polder van het nu hier nog droge deel van de Noordwaard, en rechts een prachtig gezicht over een wildernis van half onder water staande moerasbossen. De al wat oudere lammetjes op de dijk waren niet echt bang voor me, maar gingen toch wel voorzichtig een eindje opzij, voor de vreemde figuur in korte broek, met vuurrode sokken boven de wandelschoenen, behangen met verrekijker, zware telelens en videocamera.
Speciaal voor fietsers en voetgangers is er een lange brug over het boomgat aangelegd. De wandeling vervolgt hier zijn weg over. Aan de overzijde van de brug moet je de horde van een gesloten hek nemen om het graspad op de dijk te kunnen bereiken. Hierop de dijk loopt de route eerst een stuk langs het Boomgat naar de Biesbosch toe. Waar het Boomgat in de Biesbosch uitmond zijn verschillende zandstrandjes te vinden. Je kunt hier heerlijk in de zon liggen en genieten van het mooie uitzicht over het brede water van de Biesbosch. Dan keert de route weer terug, om daarna verder door te gaan naar het uitzichtpunt over de spaarbekken Petrusplaat. Dan volgt een stukje wandelen over een verharde weg. Het is tegenwoordig een doodlopende weg, en daarom is hier bijna geen autoverkeer. Na het Biesbosch museum slaat de wandeling links af, het griend van De Pannekoek in. Je loopt hier door een stukje typisch Biesbosch-landschap. Wilgen en vlierstruiken bepalen het beeld. In het griend kun je aanschouwen wat er gebeurd als grienden niet meer periodiek worden gehakt. Ze groeien uit tot weelderige wilgenbossen met schots en scheef staande bomen. Voor iedere griendwerker is dit een gruwel, maar uit natuuroogpunt zijn de verwilderde grienden heel waardevol. Ver voor de afsluiting van het Haringvliet in 1970 werden in de Biesbosch honderden hectaren griend gehakt. Een stukje verder op kan je zien hoe een in cultuur gehouden griend er uit ziet. Meer informatie over De Pannekoek, met een beschrijving van een wandelroute van 2 km door de griend, kun je vinden in een PDF-file van Staatsbosbeheer klik hier. Na de griend De Pannekoek eindigt de GPS wandeling. Ik had de auto in de brede berm geparkeerd maar eigenlijk is dat niet de bedoeling. Iets verder op is een ruime verharde parkeerterrein voorhanden waar je de auto prima kwijt kan.
Begin februari 2006 heb ik voor het eerst de wandeling Rondje Boomgat door de Noordwaard gelopen. De eerste werkzaamheden voor de ontpoldering waren al begonnen. Op dat moment werden er twee viaducten, over de reeds eerder in de polder gegraven stroomgeulen, aangelegd. De Noordwaard was toen nog helemaal droog. De dijken naar de rivieren waren nog niet doorgestoken. De wandeling ging voor een groot deel over de toen nog ongeschonden dijken. Op 7 mei 2008 heeft Prins Willem-Alexander de officiële opening verricht van de Noordwaard. De opening vond plaats bij de Bandijkbrug, waar de Maas en de Rijn elkaar ontmoeten. De Prins verrichte de opening door plaats te nemen op een 110 tons graafmachine, om een dijk door te graven, die daarvoor nog voorkwam dat het water van de Merwede direct de Noordwaard in stroomde. Of hij dat expres deed vermeld de historie niet: er vielen bij de graafwerkzaamheden van de Prins een aantal grote kluiten aarde van de grijper van de machine in het water, waardoor een aantal hoogwaardigheidsbekleders, waaronder de Commisaris van de Koningin in Noord-Brabant mevrouw Maij-Weggen onder de water- en modderspetters kwamen te zitten. Dit tot groot vermaak van het publiek die het tafereel op het nieuwe viaduct op afstand gade sloeg.
Goed, nu weer terug naar het wandelen. De GPS wandeling Rondje Boomgat kon van af dit tijdstip niet meer worden gelopen. Of je moet onderweg tijdens het wandelen van een stukje zwemmen houden. Dan kan het natuurlijk nog wel. Maar voor de wandelaars met watervrees moest een nieuwe route komen. Op 2e Paasdag 13 april 2009 was het prachtig weer en had ik er echt zin in om gewapend met de verrekijker, telelens, videocamera en GPS apparaat het nieuwe natuur gebied te voet te verkennen en onderweg mooie foto's van vogels en de waterrijke natuur te maken. Aan de topografische kaart en Google Map had ik niets, want deze kaarten lopen nu eenmaal een paar jaar achter, en geven nog de oude situatie van een droge Noordwaard aan. Dus zo maar ergens met het lopen beginnen was het devies. Waar vroeger de verharde toegansweg naar het Biesbosch museum lag, is nu nieuwe natuur ontstaan. Een mooi punt om de auto te parkeren en met wandelen te beginnen. De wandeling loopt voor het eerste gedeelte over een lage dijk. Een paar weken eerder had het water in de rivieren wat hoger gestaan. Dat zie je onmiddellijk terug in de daardoor wat meer ondergelopen Noordwaard. Vorige jaar zomer 2008 was ik hier nog met de kano geweest. Waar toen nog land boven het water uitstak, was dit nu inmiddels onder de waterspiegel verdwenen. Het is hier op dat lage dijkje fantastisch mooi lopen. Aan weerskanten water en massa's watervogels. Wel jammer genoeg te ver weg om mooi op de foto te krijgen. Het dijkje houdt op. Je moet nu al struinend, afhankelijk van de waterstand bij hoog of laag water, verder je weg bepalen. Er daalt hier al wandelend een heel vrij gevoel over je heen. Heerlijk hoor, om zo vrij uit over ongebaande wegen door de natuur te dwalen.
Jammer genoeg dwingt het water je op een gegeven moment terug naar het asfalt en moet je over het fietspad van Bandijk je weg verder vervolgen. Dat is echter helemaal geen straf! Aan beide zijden van de weg liggen onafzienbare grote watervlakten. Daar heb je hier van de wat hoger gelegen weg een prachtig uitzicht over. De wandeling gaat over het nieuwe viaduct. Na het viaduct heb ik door een klaphek een uitstapje gemaakt naar een uitkijkpost. Vroeger liep hier ook een verharde weg. Daar is nu niets meer van te zien en zie je alleen nog maar heel veel water. Een paar vogelaars hadden de verhoogde uitkijkpost, met een grote kijker op een statief, in beslag genomen. Ze genoten van het heerlijke weer, hun broodjes en het mooie uitzicht over het water. Na een praatje gemaakt te hebben stapte ik weer op, terug door het klaphek, naar het fietspad op de Bandijk. Na zeshonderd meter kan het fietspad worden verlaten. Op dit punt, waar een van de twee stroomgeulen van de Noordwaard uitmond in de Nieuwe Merwede, wordt de route van de oude wandeling weer opgepakt. Je loop hier verder over het graspad van de rivierdijk. Weer zo'n zeshonderd meter verder wordt de rivierdijk verlaten en gaat de wandeling over een smal fietspad op een hoge dijk de polder in. Ook hier weer de meest schitterende uitzichten over het water van de Noordwaard. Hier en daar zijn er langs het fietspad heerlijk zittende lage banken te vinden. Bij een gemaal verlaat de route het fietspad en loop je verder over een graspad op een brede dijk. Links van je kijk je uit over de vlakke lege polder van het nu hier nog droge deel van de Noordwaard, en rechts een prachtig gezicht over een wildernis van half onder water staande moerasbossen. De al wat oudere lammetjes op de dijk waren niet echt bang voor me, maar gingen toch wel voorzichtig een eindje opzij, voor de vreemde figuur in korte broek, met vuurrode sokken boven de wandelschoenen, behangen met verrekijker, zware telelens en videocamera.
Speciaal voor fietsers en voetgangers is er een lange brug over het boomgat aangelegd. De wandeling vervolgt hier zijn weg over. Aan de overzijde van de brug moet je de horde van een gesloten hek nemen om het graspad op de dijk te kunnen bereiken. Hierop de dijk loopt de route eerst een stuk langs het Boomgat naar de Biesbosch toe. Waar het Boomgat in de Biesbosch uitmond zijn verschillende zandstrandjes te vinden. Je kunt hier heerlijk in de zon liggen en genieten van het mooie uitzicht over het brede water van de Biesbosch. Dan keert de route weer terug, om daarna verder door te gaan naar het uitzichtpunt over de spaarbekken Petrusplaat. Dan volgt een stukje wandelen over een verharde weg. Het is tegenwoordig een doodlopende weg, en daarom is hier bijna geen autoverkeer. Na het Biesbosch museum slaat de wandeling links af, het griend van De Pannekoek in. Je loopt hier door een stukje typisch Biesbosch-landschap. Wilgen en vlierstruiken bepalen het beeld. In het griend kun je aanschouwen wat er gebeurd als grienden niet meer periodiek worden gehakt. Ze groeien uit tot weelderige wilgenbossen met schots en scheef staande bomen. Voor iedere griendwerker is dit een gruwel, maar uit natuuroogpunt zijn de verwilderde grienden heel waardevol. Ver voor de afsluiting van het Haringvliet in 1970 werden in de Biesbosch honderden hectaren griend gehakt. Een stukje verder op kan je zien hoe een in cultuur gehouden griend er uit ziet. Meer informatie over De Pannekoek, met een beschrijving van een wandelroute van 2 km door de griend, kun je vinden in een PDF-file van Staatsbosbeheer klik hier. Na de griend De Pannekoek eindigt de GPS wandeling. Ik had de auto in de brede berm geparkeerd maar eigenlijk is dat niet de bedoeling. Iets verder op is een ruime verharde parkeerterrein voorhanden waar je de auto prima kwijt kan.
Downloaden GPS track van de route klik hier
Meer wandelingen op de website http://www.jvanderperk.nl/
Geen opmerkingen:
Een reactie posten