De Brabantse Wal is door zijn zeer afwisselende landschap een heerlijk gebied om te wandelen. De prachtige landgoederen met hun uitgestrekte bossen, heidevelden, duinen en vennen, de polders, de fraaie vergezichten, de Binnenschelde en het Markiezaatsmeer, de aantrekkelijke dorpjes en natuurlijk de monumentale binnenstad van Bergen op Zoom vormen een fantastisch decor voor een korte of lange wandeltocht. Vanuit de polders ziet de Brabantse Wal er uit als een berg. Toch is het geen echte berg. Nergens bereikt de steile wand veel meer hoogte dan zo'n twintig meter. Maar het is wel een uniek landschappelijk element in Nederland. De overgang van het hooggelegen Brabantse zand naar de laag gelegen Zeeuwse zeeklei is zo abrupt en opvallend, dat je het gevoel krijgt je op een heuse berg boven de polders, uiterwaarden en het water te bevinden. Niet voor niets heeft de Brabantse bevolking al honderden jaren terug delen van de Brabantse Wal namen gegeven als Peeberg, Pottenbergen en Maareberg. Op zondag 7 december 2008 heb ik een wandeling met een lengte van 13 km over de Brabantse Wal gemaakt, met als uitgangspunt het Brabantse dorpje Ossendrecht. Een oude fabriekspijp markeert het hoogste punt van de Brabantse Wal in dit gebied. Het is hier 21 meter hoog. Maar wat een verschil met de polders beneden! Aan de oostkant liggen bossen, heide, duinen, vennen, landgoederen en kleinschalige akkers en weilanden. Aan de lage westkant liggen polders met oude dijken, kreken en uitgestrekte akkers. Langs de steile rand liggen de dorpen. De overgangen van hoog naar laag, van zand naar klei, van droog naar nat, van voedselarm naar voedselrijk, zorgen voor afwisselende natuur.
Al eerder heb ik een wandeling over de Brabantse Wal gemaakt, met als uitgangspunt het Bezoekerscentrum de Kraaijenberg, ten zuiden van het gezellige monumentale Brabantse Bergen op Zoom. De route loopt daaronder andere langs het prachtige weidse Markiezaatsmeer. De wandeling staat aangegeven op mijn website als 'Natuurgebied Kraaijenberg en landgoed Mattenburgh 19 km' klik hier. De wandeling was mij toen prima bevallen. Ik was al geruime tijd van plan om in dit mooie gebied nog eens te gaan wandelen. In de winter zijn de dagen maar kort. Daar past ook een korte wandelroute bij. Deze route met een lengte van 13 km start vanaf de kerkstraat in Ossendrecht vlakbij de St. Gertrudiskerk. Uit de namen van plaatsen als Woensdrecht en Ossendrecht, die uit het begin van de twaalfde eeuw dateren, valt af te leiden dat er een rivier vlak in de buurt moet zijn geweest. 'Drecht' betekent een doorwaatbare plaats in de rivier. In het lage land zocht de Schelde in deze tijd zich een weg noordwaarts. De jonge rivier vond zijn weg naar zee langs Bergen op Zoom. Ten zuiden van Tholen boog de Schelde af, via de Oosterschelde, naar het westen, naar de Noordzee toe. De riviergeulen ten noorden van de handelsstad Antwerpen raakten de Brabantse hoogvlakte en zorgden uiteindelijk voor het ontstaan van een steile rand in het landschap.
Ossendrecht wordt al snel verlaten en loopt de route via een oude trambaan de Brabantse Wal op. Tussen 1887 en 1934 reed hier een stoomtram tussen Tholen, Bergen op Zoom en Antwerpen. De tram heeft vooral dienst gedaan om suikerbieten vanuit de polders te vervoeren naar de suikerfabrieken in Bergen op Zoom. Vanaf dit pad kijk je kilometers ver weg over de polders. Het was een zonnige koude windstille winterdag. Het had die nacht gevroren. De akkers dampten in het zonlicht. Vanuit het Antwerpse havengebied stegen grote pluimen van spierwit waterdamp de azuurblauwe lucht in. Er staan daar blijkbaar een paar grote koeltorens. Gelukkig ligt dit havengebied ver genoeg weg zodat het verder niet zichtbaar is. Het pad van de oude trambaan wordt gemarkeerd door een rij hoge oude bomen. Na een mooie grote monumentale boerderij met een norse verwarde Brabantse boer, gaat de route linksaf de Brabantse Wal naar beneden. De wandeling gaat nu de richting op van de laag gelegen Noordpolder. De afdaling naar zeeniveau gaat nu snel. Vanaf de onverharde polderwegen en dijken zijn de uitzichten op het glooiende Brabantse land schitterend. Modderig is het hier wel. Maar dat is te verwachten in de wintermaanden. Ondertussen heb ik weer een van mijn visitekaartjes met het adres van mijn website aan een stel andere enthousiaste wandelaars kunnen overhandigen. Een beetje reclame maken voor de website onderweg tijdens het wandelen kan geen kwaad. De polders zijn ontworsteld aan de Schelde. De inpoldering begon al in de Middeleeuwen, maar ging door overstromingen vaak weer verloren. In de polder is het oude middeleeuwse patroon van landaanwinning met smalle langgerekte percelen nog steeds goed zichtbaar tot aan de Schenkeldijk. De eerste bedijking vonden in de 12de eeuw plaats bij Antwerpen. Maar tijdens de overstroming van 1570 verdwenen alle polders weer van de kaart Pas daarna zijn alle polders definitief van zeewerende dijken voorzien. De Noordpolder is vanwege bijzondere natuurwaarden aangewezen als natte natuurparel. Waterschap Brabantse Delta en de vereniging Natuurmonumenten willen verdroging van het gebied tegengaan door kwelwater van uit de hoger gelegen zandgronden op de Brabantse Wal in de polder vast te houden. En nat is het er zeker! De route gaat eerst een stukje over de Schenkeldijk en daar valt het nog wel mee. Maar dan loop je over een weidepaadje door de natte velden. Hier is op dit moment water genoeg! Van verdroging is op deze winterdag totaal geen sprake. Met goede waterdichte wandelschoenen zal je er echter niet veel hinder van ondervinden. Het weidepaadje komt uit bij de voet van de Maareberg. Daarna gaat het via een holle weg weer omhoog, het plateau van de Brabantse Wal op.
De wandeling loopt daarna een stukje over de Schapendreef. Zoals de naam al zegt werden hier vroeger de schapen over de heide gedreven. Veel van deze heide is inmiddels dichtgegroeid. Toch loop je nog voorbij een paar overgebleven stukjes heide. De route slingert zich door het bos om zoveel mogelijk open stukjes heide aan te doen. Hier en daar zijn langs de randen van de paden beukenbomen aangeplant. De bruinrood gekleurde beukenbladeren op de grond vormen een mooi contrast met het donkergroen van de naaldbomen. Later op de wintermiddag is het wel donker in het bos. Dan is het weer een fijne afwisseling als de route weer in het heldere zonlicht langs de rand van een weiland loopt. Het laatste stuk van de route door het bos gaat weer over de Schapendreef. Een groepje hangjeugd heeft aan de rand van Ossendrecht in het bos bij een soort van bushokje een verzamelplek gevonden. Het dorp is dan ook heel stil en zal er voor jeugd op een zondagmiddag weinig ander vertier zijn. Ik herinner mij nog van jaren terug, tijdens de basis opleiding van de militaire dienstplicht in Ossendrecht, dat er toen ook al in Ossendrecht voor jongeren tijdens het weekend vrijwel niets te doen was. De route loopt door het centrum van het dorpje. Hier vind je enkele horecagelegenheden die een smakelijk 'walbiertje' van hoge gisting, met nagisting op de fles, schenken. De toevoeging van een vleugje koriander en Curacaoschillen geeft dit bier zijn originele karakter. Op het pleintje in het centrum staat de Adolphinekapel. Dat is het geboortehuis van Kaatje. Zij werd vanuit het klooster in 1899 in gezelschap van acht zusters en missionarissen uitgezonden naar een missiepost met weeshuis in China. Midden 1900 worden alle missionarissen, inclusief Kaatje, door rondtrekkende barbaren vermoord. In 1946 wordt Kaatje zalig- , en op 1 oktober 2000 heilig verklaard. Het is een heel mooi historisch huisje wat ik graag op de foto heb gezet. Dan is het nog maar een kort stukje wandelen terug naar de St. Gertrudiskerk waar de auto staat geparkeerd. Het is iedere keer weer heel plezierig om een GPS wandeling door het mooie Brabantse land te maken. Ik heb er van genoten.
Naar de webpagina van de GPS wandeling klik hier
Meer wandelingen op de website http://www.jvanderperk.nl/
Geen opmerkingen:
Een reactie posten