Het dal van de Dommel tussen Liempde en Sint-Oedenrode is onwerkelijk mooi en ongerept. Je kunt hier heerlijk door de uiterwaarden van de Dommel struinen. Al eerder heb ik hier in deze omgeving gewandeld en wel 'Dommeldal bij Sint-Oedenrode 19 km' klik hier en 'De Geelders 16 km'
klik hier. Deze laatste wandeltocht was in december 2007. Het vroor deze dag - 6 gr.C en alle bomen en velden waren bedekt onder een dikke laag rijp. Werkelijk een sprookjesachtig tafreel! Anders, maar zeker niet minder mooi, was het op zondag 12 oktober 2008. Dit keer had ik een GPS wandeling door het dal van de Dommel uitgezet van uit het mooie Brabantse dorpje Liempde. De wandeling heeft een lengte van 10 km. In de ochtend van de wandeldag was het grijs en nevelig buiten. Ik besloot om nog maar even lekker thuis te blijven en wat aan de website te werken. Tegen de middag zou het opklaren, zo had Erwin Krol de vorige avond tijdens het journaal nadrukkelijk beloofd. Rond 12 uur vertrok ik uit Gorinchem. Het is hier vandaan maar een goed half uurtje rijden naar Liempde. De wandeling begint midden in het dorpje op de kruising van de Akkerstraat/Nieuwstraat. Er zijn voldoende parkeerplaatsen in de buurt beschikbaar. Toen ik mijn wandelschoenen aantrok begon net de zon zo nu en dan door het wolkendek te prikken. Zou Erwin Krol dan toch nog gelijk krijgen? Het dorpje Liempde wordt via een oud kerkpad verlaten en loop je daarna direct over een zandweg door de landerijen rond het dorpje.
Liempde heeft een gaaf bewaarde dorpskern. Maar liefst meer dan dertig gebouwen staan op de Rijksmonumentenlijst. Naast de bebouwing is ook het driehoekige stratenpatroon opvallend. Liemt (op z'n Brabants) had vroeger een grote klompenindustrie. Op de deels sterk lemige gronden rondom het dorp werden vanaf 1750 veel populieren aangeplant. Het waren vooral Canadese populieren die snel groeien. Met de aanplant van populieren, langs het patroon van zandpaden en vochtige broekgronden, ontstond het kenmerkende 'peppellandschap'. Het hout van de 'Canadassen' of 'peppels' was heel geschikt voor de productie van klompen, waar met name in de 19de eeuw veel vraag naar was. Tegenwoordig kent Liempde nog maar een enkele klompenmakerij. Maar daar liggen de kompen dan ook hoog opgestapeld. Vanaf het hek heb je er een goed zicht op. Ik heb er wat foto's van gemaakt want klompen beginnen in Nederland, buiten de met molentjes en tulpen beschilder klompen die je in de touristenwinkels van Volendam en Delft kunt vinden, toch wel zeldzaam te worden. De peppels in het Dommeldal leveren nu meer en meer hout voor pallets, lucifers en papier.
De Dommel is een traagstromende laaglandbeek. Door de geringe hoogteverschillen is de stroomsnelheid lager dan een halve meter per seconde. De meeste zijbeken zijn inmiddels rechtgetrokken, maar een groot deel van de Dommel kronkelt er nog lustig op los. Tussen de buurtschappen Kasteren en Olland bestaat het beekdal uit beemden of natte wei- en hooilanden, die dicht bij het water liggen. De sterk meanderende Dommel overspoelde deze beemden vroeger ieder jaar. De naam Dommel is mogelijk afgeleid van 'dodde' (riet) of 'dud' (moeras). De bolle akkers liggen wat verder van de beek af op de hogere gronden. Het Brabants Landschap verbouwt op deze akkers ecologisch graan. Patrijs, geelgors en kwartel hebben hier hun broedplaats gevonden. Je komt tijdens het wandelen onderweg langs vele ruisende populieren, maar ook knotwilgen, oude rivierarmen en verruigde beemden met grote grazers. De fraaie, authentieke langgevelboerderijen en de in Brabant veelvuldig voorkomende vroom ogende kapelletjes, maken de afwisseling op de wandelroute compleet en een lust voor het oog.
Na de zandweg door de landerijen rond Liempde gaat de wandeling over een verharde weg verder. Op deze zondagmiddag was er best wel veel verkeer. Zo kwam er een hele sliert cabriolets met Belgische nummerborden voorbij rijden. Ik denk dat deze zeer mooie weg echt een touristische route is en dat het hier doordeweeks veel stiller zal zijn. De weg steekt de Dommel over. Na de brug over de Dommel gaat de route door de buurtschap Kasteren met een voormalige watermolen en een oud station. Het molenaarshuis in zijn huidige staat stamt uit 1758, maar in 1466 werd al melding gemaakt van een molenaarswoning op dezelfde plek. Tot 1960 stond hier een restant van wat ooit eens een dubbele watermolen was. In de 19de eeuw stonden langs de Dommel wel 32 watermolens. Door Kasteren loopt, wat de bewoners van de streek, het 'Duitse lijntje' noemen. De Noord Brabantsch-Duitsche Spoorweg Maatschappij (NBDSM) van Boxtel naar Goch en Wesel werd in 1873 aangelegd. Dit 'Duitse lijntje' was populair bij bedevaartgangers naar Kevelaer. Je ziet in Kasteren het voormalige station dat in 1894 gebouwd werd. Tegenwoordig is het een woonhuis. In 1937 kwam er een eind aan het personenvervoer en in 1984 werd ook het goederenvervoer gestaakt. De spoorlijn is naar mijn persoonlijke indruk nog helemaal in takt en zou zo weer in gebruik kunnen worden genomen.
Je loopt langs een kapelletje en daarna langs enkele authentieke Dommelhoeves. Boerderij Groot Duifhuis dateert uit de 18e eeuw en is in het derde kwart van de 19e eeuw verbouwd. Aan de boerderij zit een herenkamer vast, overblijfsel van een 16e-eeuwse havezate. Naast de boerderij staat de vrijstaande duiventoren als een parel in het landschap. Tekort aan mest was de voornaamste drijfveer om rond 1660 een duiventoren te bouwen. De honderden duiven leverden behalve een mals boutje, vele kilo's fosfaatrijk mest. De toren telt drie verdiepingen. Het houden van duiven was een privilege van de adel. Duiven zaten in een duiventoren redelijk veilig voor natuurlijke vijanden als roofvogels, maar niet voor de steenmarter. Die kan over een lengte van enkele meters tegen een loodrechte wand omhoog klimmen. De 'marterkraag' bood uitkomst: schuin omlaag stekende planken hielden het beestje tegen. Deze kraag is gerestaureerd. In het weiland van de boerderij daarnaast lagen gezellig een aantal varkens te knorren. De dieren hadden het heel duidelijk naar hun zin. Lekker hun huid schurken in het gras, en dan weer eens ter afwisseling een diepe duik nemen, in een gezond en verkwikkend modderbad. Deze, op natuurlijke wijze in de buitenlucht vertoevende varkens moeten, als de tijd daarvoor rijp is, overheerlijke karbonaden en hammen opleveren. Dat kan niet missen!
Op de onverharde landbouwwegen in het beekdal is het heerlijk rustig wandelen. In de buurt van Olland valt het contrast op tussen de links gelegen gecultiveerde weilanden en de ruige graslanden die aan de Dommel grenzen. Sinds juni 2008 ligt er een zelfbedieningspontje over de Dommel. Jammer genoeg was het nu al buiten gebruik, zo zag ik op deze zondagmiddag. Niet dat ik hier de Dommel over zou willen steken, maar ik was er gewoon nieuwsgierig naar. Naast de pont staat een lekker zittende bank. Ik heb daar genoeglijk een kwartiertje uitgerust en genoten van het uitzicht over de Dommel. De wandeling gaat verder. Over onverharde landbouwwegen, door de velden en weilanden. Langs de weg staan steil omhoog geschoten populieren. Als je wat later opnieuw de Dommel oversteekt, heb je aan weerszijden een prachtig uitzicht over de grillige, slingerende beek. De beek en de - op natuurlijke wijze - afgesneden meanders vormen belangrijke watermilieus. De ijsvogel graaft zijn nestholte in steile beekoevers, terwijl hij voornamelijk foerageert in de dode meanders. Boven de Dommel vliegt de weidebeekjuffer.
Op de Herscheweg, het fietspad na de brug over de Dommel, is het verschil tussen de hoger gelegen akkers aan de linkerhand, en de lager gelegen uiterwaarden van de Dommel aan de rechterhand, goed te zien. In de uiterwaarden, tussen de waterpartijen in, was een grote groep koeien aan het grazen. De laag staande zon scheen goudgeel over het ruige blauwgras, en op de daar achterliggende, in herfsttinten gekleurde populierbossen. In totaal leverde dat een werkelijk schitterend schouwspel op. Haast iedere passerende fietser stopte wel even om van dit mooie authentiek Brabantsche landschap te genieten. De route vervolgt zijn weg. Opnieuw wordt een mooi kapelletje gepasseerd. Over brede zandwegen, langs akkers en weilanden, gaat het weer terug naar Liempde. Even verder worden de Kerkakkers van het vroegere Liempde bereikt. Op de plek waar in de middeleeuwen de Sint-Janskapel werd gebouwd en waar Liempdenaren tot 1860 werden begraven, waren lange tijd geen sporen meer zichtbaar van de kapel, het kerkhof of de kerkhofmuur. De laatste herinnering verdween in de jaren zeventig van de 20ste eeuw, toen een vervallen knekelhuisje werd gesloopt. Tegenwoordig is deze plek heringericht als archeologisch monument en zijn de sporen weer zichtbaar gemaakt. Door de gezellig ogende kern van het dorpje ben je al snel weer terug bij de auto. Een korte, maar hele mooie wandeling, door een omgeving met nog steeds volop zichtbare sporen van historie en verleden!
klik hier. Deze laatste wandeltocht was in december 2007. Het vroor deze dag - 6 gr.C en alle bomen en velden waren bedekt onder een dikke laag rijp. Werkelijk een sprookjesachtig tafreel! Anders, maar zeker niet minder mooi, was het op zondag 12 oktober 2008. Dit keer had ik een GPS wandeling door het dal van de Dommel uitgezet van uit het mooie Brabantse dorpje Liempde. De wandeling heeft een lengte van 10 km. In de ochtend van de wandeldag was het grijs en nevelig buiten. Ik besloot om nog maar even lekker thuis te blijven en wat aan de website te werken. Tegen de middag zou het opklaren, zo had Erwin Krol de vorige avond tijdens het journaal nadrukkelijk beloofd. Rond 12 uur vertrok ik uit Gorinchem. Het is hier vandaan maar een goed half uurtje rijden naar Liempde. De wandeling begint midden in het dorpje op de kruising van de Akkerstraat/Nieuwstraat. Er zijn voldoende parkeerplaatsen in de buurt beschikbaar. Toen ik mijn wandelschoenen aantrok begon net de zon zo nu en dan door het wolkendek te prikken. Zou Erwin Krol dan toch nog gelijk krijgen? Het dorpje Liempde wordt via een oud kerkpad verlaten en loop je daarna direct over een zandweg door de landerijen rond het dorpje.
Liempde heeft een gaaf bewaarde dorpskern. Maar liefst meer dan dertig gebouwen staan op de Rijksmonumentenlijst. Naast de bebouwing is ook het driehoekige stratenpatroon opvallend. Liemt (op z'n Brabants) had vroeger een grote klompenindustrie. Op de deels sterk lemige gronden rondom het dorp werden vanaf 1750 veel populieren aangeplant. Het waren vooral Canadese populieren die snel groeien. Met de aanplant van populieren, langs het patroon van zandpaden en vochtige broekgronden, ontstond het kenmerkende 'peppellandschap'. Het hout van de 'Canadassen' of 'peppels' was heel geschikt voor de productie van klompen, waar met name in de 19de eeuw veel vraag naar was. Tegenwoordig kent Liempde nog maar een enkele klompenmakerij. Maar daar liggen de kompen dan ook hoog opgestapeld. Vanaf het hek heb je er een goed zicht op. Ik heb er wat foto's van gemaakt want klompen beginnen in Nederland, buiten de met molentjes en tulpen beschilder klompen die je in de touristenwinkels van Volendam en Delft kunt vinden, toch wel zeldzaam te worden. De peppels in het Dommeldal leveren nu meer en meer hout voor pallets, lucifers en papier.
De Dommel is een traagstromende laaglandbeek. Door de geringe hoogteverschillen is de stroomsnelheid lager dan een halve meter per seconde. De meeste zijbeken zijn inmiddels rechtgetrokken, maar een groot deel van de Dommel kronkelt er nog lustig op los. Tussen de buurtschappen Kasteren en Olland bestaat het beekdal uit beemden of natte wei- en hooilanden, die dicht bij het water liggen. De sterk meanderende Dommel overspoelde deze beemden vroeger ieder jaar. De naam Dommel is mogelijk afgeleid van 'dodde' (riet) of 'dud' (moeras). De bolle akkers liggen wat verder van de beek af op de hogere gronden. Het Brabants Landschap verbouwt op deze akkers ecologisch graan. Patrijs, geelgors en kwartel hebben hier hun broedplaats gevonden. Je komt tijdens het wandelen onderweg langs vele ruisende populieren, maar ook knotwilgen, oude rivierarmen en verruigde beemden met grote grazers. De fraaie, authentieke langgevelboerderijen en de in Brabant veelvuldig voorkomende vroom ogende kapelletjes, maken de afwisseling op de wandelroute compleet en een lust voor het oog.
Na de zandweg door de landerijen rond Liempde gaat de wandeling over een verharde weg verder. Op deze zondagmiddag was er best wel veel verkeer. Zo kwam er een hele sliert cabriolets met Belgische nummerborden voorbij rijden. Ik denk dat deze zeer mooie weg echt een touristische route is en dat het hier doordeweeks veel stiller zal zijn. De weg steekt de Dommel over. Na de brug over de Dommel gaat de route door de buurtschap Kasteren met een voormalige watermolen en een oud station. Het molenaarshuis in zijn huidige staat stamt uit 1758, maar in 1466 werd al melding gemaakt van een molenaarswoning op dezelfde plek. Tot 1960 stond hier een restant van wat ooit eens een dubbele watermolen was. In de 19de eeuw stonden langs de Dommel wel 32 watermolens. Door Kasteren loopt, wat de bewoners van de streek, het 'Duitse lijntje' noemen. De Noord Brabantsch-Duitsche Spoorweg Maatschappij (NBDSM) van Boxtel naar Goch en Wesel werd in 1873 aangelegd. Dit 'Duitse lijntje' was populair bij bedevaartgangers naar Kevelaer. Je ziet in Kasteren het voormalige station dat in 1894 gebouwd werd. Tegenwoordig is het een woonhuis. In 1937 kwam er een eind aan het personenvervoer en in 1984 werd ook het goederenvervoer gestaakt. De spoorlijn is naar mijn persoonlijke indruk nog helemaal in takt en zou zo weer in gebruik kunnen worden genomen.
Je loopt langs een kapelletje en daarna langs enkele authentieke Dommelhoeves. Boerderij Groot Duifhuis dateert uit de 18e eeuw en is in het derde kwart van de 19e eeuw verbouwd. Aan de boerderij zit een herenkamer vast, overblijfsel van een 16e-eeuwse havezate. Naast de boerderij staat de vrijstaande duiventoren als een parel in het landschap. Tekort aan mest was de voornaamste drijfveer om rond 1660 een duiventoren te bouwen. De honderden duiven leverden behalve een mals boutje, vele kilo's fosfaatrijk mest. De toren telt drie verdiepingen. Het houden van duiven was een privilege van de adel. Duiven zaten in een duiventoren redelijk veilig voor natuurlijke vijanden als roofvogels, maar niet voor de steenmarter. Die kan over een lengte van enkele meters tegen een loodrechte wand omhoog klimmen. De 'marterkraag' bood uitkomst: schuin omlaag stekende planken hielden het beestje tegen. Deze kraag is gerestaureerd. In het weiland van de boerderij daarnaast lagen gezellig een aantal varkens te knorren. De dieren hadden het heel duidelijk naar hun zin. Lekker hun huid schurken in het gras, en dan weer eens ter afwisseling een diepe duik nemen, in een gezond en verkwikkend modderbad. Deze, op natuurlijke wijze in de buitenlucht vertoevende varkens moeten, als de tijd daarvoor rijp is, overheerlijke karbonaden en hammen opleveren. Dat kan niet missen!
Op de onverharde landbouwwegen in het beekdal is het heerlijk rustig wandelen. In de buurt van Olland valt het contrast op tussen de links gelegen gecultiveerde weilanden en de ruige graslanden die aan de Dommel grenzen. Sinds juni 2008 ligt er een zelfbedieningspontje over de Dommel. Jammer genoeg was het nu al buiten gebruik, zo zag ik op deze zondagmiddag. Niet dat ik hier de Dommel over zou willen steken, maar ik was er gewoon nieuwsgierig naar. Naast de pont staat een lekker zittende bank. Ik heb daar genoeglijk een kwartiertje uitgerust en genoten van het uitzicht over de Dommel. De wandeling gaat verder. Over onverharde landbouwwegen, door de velden en weilanden. Langs de weg staan steil omhoog geschoten populieren. Als je wat later opnieuw de Dommel oversteekt, heb je aan weerszijden een prachtig uitzicht over de grillige, slingerende beek. De beek en de - op natuurlijke wijze - afgesneden meanders vormen belangrijke watermilieus. De ijsvogel graaft zijn nestholte in steile beekoevers, terwijl hij voornamelijk foerageert in de dode meanders. Boven de Dommel vliegt de weidebeekjuffer.
Op de Herscheweg, het fietspad na de brug over de Dommel, is het verschil tussen de hoger gelegen akkers aan de linkerhand, en de lager gelegen uiterwaarden van de Dommel aan de rechterhand, goed te zien. In de uiterwaarden, tussen de waterpartijen in, was een grote groep koeien aan het grazen. De laag staande zon scheen goudgeel over het ruige blauwgras, en op de daar achterliggende, in herfsttinten gekleurde populierbossen. In totaal leverde dat een werkelijk schitterend schouwspel op. Haast iedere passerende fietser stopte wel even om van dit mooie authentiek Brabantsche landschap te genieten. De route vervolgt zijn weg. Opnieuw wordt een mooi kapelletje gepasseerd. Over brede zandwegen, langs akkers en weilanden, gaat het weer terug naar Liempde. Even verder worden de Kerkakkers van het vroegere Liempde bereikt. Op de plek waar in de middeleeuwen de Sint-Janskapel werd gebouwd en waar Liempdenaren tot 1860 werden begraven, waren lange tijd geen sporen meer zichtbaar van de kapel, het kerkhof of de kerkhofmuur. De laatste herinnering verdween in de jaren zeventig van de 20ste eeuw, toen een vervallen knekelhuisje werd gesloopt. Tegenwoordig is deze plek heringericht als archeologisch monument en zijn de sporen weer zichtbaar gemaakt. Door de gezellig ogende kern van het dorpje ben je al snel weer terug bij de auto. Een korte, maar hele mooie wandeling, door een omgeving met nog steeds volop zichtbare sporen van historie en verleden!
Downloaden GPS track van de route klik hier
Meer wandelingen op de website http://www.jvanderperk.nl/
Geen opmerkingen:
Een reactie posten